Mồm ơi, đừng vỡ…

“Cách đây 1 tháng, em có nhận được cuốn sách Cà Phê cùng Tony, do một anh người cùng quê với em, sau này lên Hà Nội làm việc, có ý tặng cho các bạn trẻ ở địa phương như là một món quà. Em là bạn facebook với anh ý, và khi thấy thông tin đấy, em đăng ký ngay. Em đăng ký không vì nhu cầu đọc sách, nhưng thói quen của bọn trẻ chúng em bây giờ, anh biết rồi đấy, cứ có cái gì ngon ngon mà cho không biếu không là chúng em tranh giành ngay. Em cũng vẽ ra lý do em hoàn cảnh không có điều kiện mua sách, rất ưa thích thú vui tao nhã này nên cuối cùng cũng có cuốn sách trong tay. Em về để ở nhà và quên mất anh ạ. Nói thật là em chưa đọc sách bao giờ kể từ khi tốt nghiệp lớp 12, em chỉ biết mấy bài Vợ Nhặt, Vợ Chồng A Phủ v.v…vì trong chương trình SGK phải học. Đọc sách làm gì, đọc sách văn học càng không, em sợ đọc nhiều bị bệnh ngộ chữ. Vào đại học, em cũng chẳng nhớ mình đã học gì cho đến khi tốt nghiệp (em tốt nghiệp quản trị kinh doanh). Sau đó, vì không xin việc được ở Hà Nội nên em về tỉnh X công tác trong một công ty nhỏ chuyên làm khăn trải bàn xuất khẩu sang Nga. Em phụ trách hành chính nên công việc chẳng có nhiều, phần lớn thời gian của em là chơi game xếp hình trên máy tính.

Cách đây 3 hôm, sáng em vừa vào công ty, mở Facebook ra thì thấy anh P, người cho sách, nhắn em là gửi tóm tắt cuốn sách cho anh ý, nếu không thì trả lại cho người khác đọc. Nói thật em cáu lắm, cho rồi đòi là thế nào. Máu tự ái trong em nổi dậy, em chạy ngay về nhà và tìm lại cuốn sách ấy để chuyển trả. Đừng tưởng chỉ có 1 cuốn sách mà bắt người ta làm báo cáo thế này thế kia. Em về nhà, thật bất ngờ, em thấy con bé giúp việc nhà em đang đọc cuốn sách ấy say sưa trong nhà bếp. Em giật lấy và lầm bầm bảo để chị đi trả cho người ta. Con bé ấy đưa cho em và nói “chị Q ơi, em nghĩ chị nên đọc qua rồi hẵng trả”.

Em lên cơ quan, nghe nó nói vậy thì mới mở ra xem. Em xem mục lục và chọn một truyện có tên hấp dẫn nhất ra đọc thử, là bài “Chuyện chửi”, em nghĩ là con bé giúp việc nó đá xéo mình. Em đọc xong, thấy buồn cười quá, ngồi rũ rượi ra rồi đọc tiếp, đọc một mạch cứ như chạm nọc. Em đọc xong cuốn đấy vào lúc 5h chiều, lúc cơ quan em chuẩn bị nghỉ. Ai cũng bảo sao em hôm nay làm việc cần mẫn thế (vì bình thường 4h45 là em lượn, giám đốc là bác em. Hí hí).

Em đọc lại cả cuốn sách ấy lần thứ 2 vào hôm nay. Và tức tốc lên mạng gửi thư này cho anh. Lần thứ 2 em đọc, em ngẫm ra rất nhiều điều. Hóa ra, xưa nay cái em cho là hay, là đúng, là giá trị…lại hoàn toàn khác. Thế giới người ta hay ho, văn minh, đẳng cấp chứ không như thế giới của em. Em thấy mình ích kỷ, tranh giành, tiểu nông, đanh đá, hung ác, nói dối, tự ái, sĩ diện, khôn vặt, lười biếng…mọi thói hư tật xấu đều có cả anh ạ. Em biết rồi, em chỉ có 1 cuộc đời, em sẽ thay đổi theo hướng tốt đẹp hơn. Xưa nay em chỉ đổ lỗi cho người khác, ra đường đụng xe thì em sẽ nói lỗi tại đứa kia. Em dở là do nền giáo dục và do thầy cô. Em không có tiền là do cha mẹ em không cho em. Đứng trước sự việc gì em cũng đổ lỗi tại lãnh đạo, tại cái này cái kia chứ bản thân mình thì tuyệt nhiên không nhắc đến. Em rất “háo thắng”, tranh luận với ai phải làm cho ra nhẽ là ai sai, ai đúng. Ai sai phải đánh toét mồm, phải lột tung quần áo đứng ở đường và em bắt mọi người phải lao vào ném đá sỉ nhục cái đứa sai ấy. Còn ai đúng phải leo lên bàn cho người ta lạy, thế mới sung sướng hả hê…

Em còn muốn viết nhiều, viết nhiều lắm. Nhưng thôi anh đọc mệt rồi, em sẽ đọc cuốn Cà Phê đấy lại lần thứ 3 và sẽ viết mail cho anh nữa. Anh có đăng thì không được nói tên tỉnh X của em. Em hặn anh đấy. Em yêu anh mất rồi, anh Tèo ơi…”

TnBS: Nín thở đọc trong sợ hãi. Nhưng không dám khóc sợ bị “em đấm vỡ mồm”. Sợ 1 ngày, bỗng dưng cái mồm tan vỡ…

Tổng kết cuối tháng ở hãng em

Ở hãng Phượng Tím, cứ mỗi tháng, mọi người kể cả Tony đều ghi một bản nhận xét, ghi rõ trong tháng qua đã làm tốt những gì, chưa tốt những gì. Có ma lanh phết phẩy tham lam tiền bạc của công ty hay không, có đi trễ về sớm và ăn cắp thời gian của công việc cho cá nhân hay không. Tự đó nhận xét đánh giá bản thân.

Tờ này sẽ dán ở cửa để khách vào giao dịch trong lúc chờ đợi sẽ đọc. Ban đầu khi quy định đưa ra, có nhiều bạn bị bệnh SĨ đã nghỉ việc ngay lập tức. Một số khác cũng đã nghỉ vì không sửa được. Nhưng số còn lại quyết tâm. Và tháng nào cũng dán lên bản (coi hình). Đâu có 3 tháng mà năng suất lao động tăng cao, ai nấy đều đẳng cấp sang trọng quý phái về tâm hồn cả.

Học trò ăn cắp quay bài và nói dối, giáo viên phải trừng phạt, để lớn lên thành công dân có ích. Nếu giáo viên bỏ qua là lỗi của giáo viên. Để con cái ăn cắp và nói dối, lỗi tại cha mẹ không nghiêm, sau này khổ ráng chịu. Làm làm chủ hay lãnh đạo công ty, phải nghiêm khắc với tụi nhỏ để sau này các bạn có thể làm nên sự nghiệp. Dù giờ chưa có tiền nhiều, nhưng nếu có đạo đức thì sau này đều có tương lại rạng rỡ cả. Mọi giám đốc công ty, cha mẹ, thầy cô...phải cố gắng cho tụi nhỏ đạo đức và sự nghiêm khắc. Có thể lúc đầu tụi nó sẽ phản đối và khó chịu, nhưng mình cứ kiên quyết. Vì cho đạo đức có nghĩa là mình cho tụi nó 1 cuộc sống thành đạt sau này.

Tiền đâu khởi nghiệp?

Có bạn trẻ gửi thư trách TnBS. Nói chúng tôi cũng muốn khởi nghiệp, nhưng tiền đâu. Cho tôi 10 tỷ đi, tôi sẽ làm xưởng nhà máy. Hãy cho tôi cần câu, tôi sẽ đi câu cá.

Không biết tự bao giờ có cái khái niệm “cho cần chứ không cho cá” rồi mọi người khen hay. Đối với thể loại làm biếng, thử lấy cần câu cho mấy người ăn xin (mà còn lành lặn) thử coi. Nó sẽ đòi “cho mồi”, đưa mồi thì kêu “móc vô lưỡi giùm”, rồi “câu giùm luôn đi”. Cuối cùng cũng quay lại cái máng lợn nằm đó “lạy ông đi qua lạy bà đi lại”.

Cái mình cho phải là “tinh thần câu cá”. Khi có tinh thần, tự động nó sẽ bật dậy, chạy chặt tre về làm cần, tự động mài sắt thành lưỡi, tự động hăm hở đi hết chỗ này chỗ kia để tìm cá.

Tony có quen anh Quảng, dân Vĩnh Long. Tốt nghiệp ĐH Tổng hợp Hóa vào thập niên 80, anh làm xà bông, mì tôm, nước rửa chén, nước tương…và lao động cật lực để bây giờ anh làm chủ 1 nhà máy bao bì nhựa. Anh có 4 thằng con trai, đầu tiên đẻ 2 đứa, ráng kiếm cô con gái, ra tiếp thằng nữa. Anh sợ “tam nam bất phú” nên đẻ thêm 1 thằng nữa thành “tứ quý”. Anh cho 4 thằng học ở 4 nền giáo dục khác nhau, cứ tốt nghiệp 12 xong là đi. Thằng học ở Sin, thằng ở Mỹ, thằng ở Canada, thằng ở Anh. Nhưng thằng nào cũng 1-2 năm thì về nước, học không nổi. Tony xuống chơi, thấy 4 thằng từ trên lầu đi xuống, đứa nào đứa nấy cao hơn mét tám, trắng hồng, nặng cả tạ, mặt to như cái mâm. Anh Quảng nói kêu tập thể thao thì tụi nó nói không có phương tiện, thế là tao phải mua máy chạy bộ, tạ các loại…về nhưng tụi nó có tập đâu. Kêu đi bơi thì tụi nó nói nhà phải có hồ bơi riêng, bơi chỗ công cộng không sạch, tao bán cái nhà mặt tiền dưới quận 6, ra Thủ Đức xây nhà có hồ bơi, tụi nó hào hứng bơi đúng có 1 ngày. Tony nhìn thấy trên bàn dọn sẵn 4 tô cơm, 4 cái giò heo to đùng. Anh kể hai thằng sau thì đang học mấy đại học liên doanh gì đó, còn 2 thằng đầu thì vô nhà máy của anh phụ việc hành chính văn thư, nhưng liên tục kêu đói bụng, nửa chừng bỏ về nhà để ăn. Anh cười hi hí, nói thôi kệ. Nhà có điều kiện mà, lúc nào cũng có nồi giò heo hầm trên bếp.

Anh Mark Facebook, anh Bill Microsoft, anh Quảng như trên bài đây…tất cả đều là những người với 2 bàn tay trắng xây dựng cơ đồ. Nhưng thế hệ sau thì có thể khác, nếu cha mẹ cho tiền mà không cho tinh thần, thì nó lại bán nhà máy để mua giò heo và thuốc trị bệnh Gout.

Với thể loại cứ kêu “tiền đâu”, “điều kiện không có” thì khỏi trả lời mắc công. Và đã có hàng vạn bạn trẻ, thấy người ta khởi nghiệp cũng về khóc lóc ép bố mẹ đưa tiền để mở công ty và ba bữa là ném hết xuống sông. Dù ít dù nhiều, đứa nào tự biết tạo vốn ban đầu, thì đứa đó mới làm chủ được.

Nông sản an toàn và trái tim người Việt…

Sau khi nghe lời Tony, nhiều bạn trẻ thôi nằm rũ rượi ở thành phố chờ xin người ta cho việc nữa, đã về quê và mở các nông trại chăn nuôi/trồng trọt. Hiện tại các bạn đã có sản phẩm. Tuy nhiên, vấn đề đầu ra rất khó khăn. Nhưng như bài toán khó, mình tách ra, giải từng vế một, cuối cùng cũng xong các bạn à. Chứ ai cũng nghĩ thôi sao làm được, hoặc có làm thì cũng không giải quyết được cái gốc, và kết quả là không ai làm. Nhiều bạn nói thôi để con cày xới lên luôn chứ thương lái vô vườn trả có 500-1000 đồng/kg, trả giá kiểu “cho vui”, vì họ thừa biết công hái là đã cao hơn giá này rồi.

Các bạn thuộc nhóm tình nguyện CLB con dượng đã mua cà chua với giá 5000 đồng/kg, cao gấp 5-10 lần các thương lái, và bán vào sáng chủ nhật hàng tuần. Nhiều người dân Tp HCM và Hà Nội đã cho mượn mặt bằng trong ngày chủ nhật để các bạn hoạt động tình nguyện hỗ trợ nông dân Việt Nam.

Có nhiều lăn tăn về việc nông sản này sạch hay không sạch. Tony giới thiệu các bạn khái niệm nông sản sạch và nông sản an toàn. Nếu muốn sạch phải có tiêu chuẩn khắt khe cỡ Global GAP, do tổ chức quốc tế cấp. Từ làm đất, giống, tưới tiêu đều phải hữu cơ, thậm chi sâu hại thậm chí phải bắt bằng tay…nên giá rất cao, không khả thi cho đại trà. Ở thế giới cũng rất ít sp hữu cơ này, 1 kg táo organic ở London bán giá 10 bảng, so với 2 bảng hàng an toàn. Trong ngành phân bón thuốc sâu, có chỉ số PHI, pre-harvest interval, tức chỉ số cách ly trước khi thu hoạch. Ví dụ PHI =7 tức hôm nay phun, 7 ngày sau thì tồn dư thuốc trong nông sản mới biến mất. Sự biến mất này là do sự đào thải của tự nhiên, cây sống mới đào thải được. Còn ví dụ hôm nay xịt, mai hái, đem về để ở nhà, thì 1 tháng sau vẫn còn dư lượng.

Cà chua, thanh long, khoai lang tím…gần đây rẻ quá, nông dân đến lúc gần chín gần như chẳng phun xịt gì, vì làm như vậy chỉ tăng chi phí mà lại đổ đống. Nên cà chua của bạn Hùng Cà, bạn đã “bỏ bê” 10 ngày trước khi hái, trong khi mọi thuốc BVTV dùng cho rau củ PHI cao nhất =7, thì coi như an toàn. Vài dòng cho các bạn biết kiến thức này, đừng tranh cãi nữa nhé. Làm, ủng hộ. Còn nếu không, im lặng giùm, đừng bàn ra, đừng suy nghĩ cá nhân kiểu “nông dân chết kệ nó chứ ảnh hưởng gì tao. Tao có lợi gì đâu, có lợi gì đâu…”.

70% dân nước mình là nông dân, tức hơn 60 triệu người, đồng bào của mình cả, dù giọng bắc giọng nam nhưng đều là người Việt. Một nhóm lửa đã được thắp lên, nếu bạn có thể chung tay giữ ngọn lửa ấy, thổi bùng lên “tình yêu nông sản Việt”, thì làm. Còn bạn nếu thờ ơ, thì cứ tiếp tục thờ ơ. Mình quay lưng cũng được, nhưng đừng chỉ trích, phê phán. Nước mình là nước đang phát triển, thì có bao nhiêu cái chưa chuẩn. Dân mình từ lũy tre làng đi ra, thì còn bao nhiêu cái tiểu nông. Mình cần phải xây dựng, giúp đỡ, hỗ trợ, đồng cảm, thương yêu, rồi mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn. Người đẳng cấp là thấy vết nhọ trên mặt người khác thì chỉ cho họ rửa chứ sao lại quẹt thêm? Bữa nay mình quẹt nó, bữa sau nó quẹt lại rồi cả 2 cùng xấu. Các bạn trẻ đừng bao giờ bước chân vào nhóm GATO và NATO nhé. GATO là ghen ăn tức ở, bệnh Chu Du, xấu lắm. Còn NATO thì còn tệ hơn, NATO là No Action-Talk Only, thành ngữ chỉ mấy đứa không làm, chỉ nói…

Hãy chung tay vì một dân tộc Việt thịnh vượng hơn. Người Thái có đất Thái, người Hàn có đất Hàn, người Nhật có đất Nhật, người Việt chúng ta có mảnh đất hình chữ S này. “Thiên thư” đã định sẵn, chúng mình cùng nhau làm cho nó tươi đẹp hơn. Mỗi các bạn văn minh giàu có, là dân tộc mình sẽ giàu có. Học thêm đi nhé. Làm thêm đi nhé. Thoát ra khỏi cuộc đời chật hẹp xe máy phố nhỏ ngõ nhỏ tâm hồn nhỏ của văn hóa chửi bới và chỉ trích. Hãy cháy hết mình, với mọi khả năng có thể của bạn. Xin tặng các bạn những dòng thơ mà Tony rất thích trong chương trình ngữ văn cấp 2.

“Chúng ta không thể ngủ yên trong đời chật
Khi buổi thủy triều vẫy gọi những vầng trăng
Mỗi gié lúa đều muốn thêm nhiều hạt
Gỗ trăm cây đều muốn hóa trên trầm
Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt
Mỗi con sông đều muốn hóa Bạch Đằng
Tổ Quốc
Tổ Quốc bao giờ đẹp thế này chăng?” (Chế Lan Viên)

Kiếm tiền, sáng tạo chịu khó mới kiếm được

Hôm qua có 30 phút online, mà mấy cái message xin tiền để làm từ thiện của các bạn trẻ. Tâm của bạn rất tốt, nhưng muốn có tiền thì có khó gì. Tại sao không tổ chức làm kiếm tiền để tạo quỹ hỗ trợ khởi nghiệp như clb con dượng? Khi muốn lập quỹ, Tony không cho phép đi quyên góp ủng hộ gì cả, mà bắt phải tổ chức sản xuất kinh doanh tự kiếm tiền, chứ xin xỏ chi cho mệt. Ai đưa cũng không lấy, bạn gì ở Canada mua có 50 cuốn sách mà gửi tới 170 USD, Tony bắt trả lại. Bạn không lấy nên chuyển sang gửi các bạn trẻ đảo Phú Quý.

Dù là tiền từ thiện, tiền tự mần mới đáng quý. Các bạn thấy nông sản bị đổ bỏ cho bò ăn ở Đà Lạt, đã mang về và chở đi bán khắp nơi, kiếm tiền. Sáng thứ 7 các bạn chạy lên vùng sản xuất, sáng chủ nhật tổ chức bán, thứ 2 đi học đi làm bình thường. Cuối tuần làm việc ý nghĩa cho cộng đồng, mà còn có chút ít tiền để làm từ thiện theo ý mình nữa. Chứ ngủ rồi cà phê cả ngày làm chi. Tuổi trẻ vô vị quá.

Ở tỉnh cũng được, như ở Nha Trang cũng có nhóm sinh viên đi Cam Ranh mua xoài về bán ở đường Trần Phú khi xoài đổ đống, nghe lời Tony nên sau mùa xoài mỗi bạn cũng kiếm cả chục triệu, trong khi nông dân Cam Lâm thì biết ơn rối rít. Ở Vinh mua cam Vinh gửi xe ra bạn ở Hà Nội bán, đi làng nghề lấy hàng về tiếp thị ở phố Tây. Biết tiếng Anh mà, sao không làm thêm vào cuối tuần? Sáng tạo lên.

Học sinh thì nhà nghèo học giỏi còn ủng hộ, vì các bạn nhỏ hơn 18 tuổi, lại ở các vùng xa xôi chưa có điều kiện làm thêm. Còn sinh viên nghèo học giỏi gì đó, nghe dị ứng quá. Học giỏi, chuyên học không thì làm công trình khoa học, giải này giải kia cũng kiếm được tiền. Còn không thì tự đi mần thêm đi nhé, bỏ công bó trí ra mà kiếm tiền. Sinh viên toàn ở các thành phố, thị xã cả, bao nhiêu cơ hội. Như nhóm Sinh Viên ĐH Trà Vinh, ở đó 3 năm chưa nghe con chù ụ, thấy Tony giới thiệu nên mới xuống huyện Duyên Hải mua về bỏ mối ở thị xã, giờ đứa nào cũng sắm được xe máy cả.

Các bạn coi lịch làm việc của CLB con dượng tối qua, có nhóm làm lúc 0h, có nhóm lúc 2h sáng, và 6h30 sáng nay là tập trung các điểm để bán rồi. Tuổi trẻ phải giỏi giang và chịu khó như vậy mới được chứ sao cũng ăn ba bữa mà mình bất tài vô dụng vậy. 18 tuổi rồi, trưởng thành rồi. Như con hổ trong rừng, đủ lông đủ cánh là tự kiếm mồi chứ sao nằm chờ hổ mẹ săn về cho ăn? Mình lớn rồi, một ngày mình ăn sáng 20 ngàn, ăn trưa 20 ngàn, ăn tối 20 ngàn, vị chi một ngày tiêu dùng của xã hội 60 ngàn thì phải kiếm tiền ít nhất 60 ngàn để bù lại chớ. Còn làm cái gì thì tự động não, đừng sống ký sinh nữa.

Một lá thư gửi dượng Tony và nhóm tình nguyện

Một lá thư gửi dượng Tony và các bạn nhóm tình nguyện

Có câu, Cọp chết để da, người ta chết để tiếng. Ai cũng muốn làm nên điều gì đó thật ấn tượng, để khi chết đi, nhân thế còn nhớ đến mình. Con không nghĩ mình sẽ làm được cái gì to lớn, bởi mỗi người có phúc phần riêng. Thôi thì mình sống ý nghĩa, giúp được người khác là vui rồi.

Có lẽ bản tính hiền hòa, nhút nhát của con đã được định sẵn. Mở miệng nói dối là tim đập chân run, mắt thì mấp máy. Mẹ cũng dạy con rất kĩ điều này. Con còn nhớ lúc nhỏ, nhà con nghèo lắm. Mẹ con bình thường như mọi bà mẹ lam lũ trên dải đất hình chữ S này. Mỗi chiều ngoài giờ học, con phụ mẹ bán cá, khi chuẩn bị dọn hàng ở chợ về, con luôn thấy vui vì sắp được về nhà. Nhưng vui hơn là được mấy cô mấy dì trong chợ kêu cho đủ thứ đồ từ rau cải, xương heo, tàu hủ…Nhà tuy đông người, 6 người, nhưng dùng cho bữa tối thì không hết. Ngày nào mẹ cũng phân ra từng bọc nhỏ đồng đều, cả rau cả thịt. Đi bộ từ chợ về, mẹ dẫn con ghé vào từng nhà những người nghèo trong xóm. Họ nhận rau thôi mà đôi mắt rạng rỡ. Người cắt lúa mướn, người đào đất thuê, người lặn lội giăng câu kiếm từng con ếch con lươn. Lúc đó, con thấy trong lòng mình trào dâng niềm hứng khởi lạ lùng mà đến sau này con mới hiểu trọn vẹn.

Ngày con lên Sài Gòn đi học một mình, mắt mẹ buồn buồn. Mẹ dặn, làm gì cũng được, không làm tốt cũng được, chớ có hại người khác. Con chọn được đường đi còn nhờ người mẹ thứ 2, là một cô giáo dạy môn địa cấp 3. Cô xem trò như con, dạy đủ thứ chuyện đời. Ngày ra đi cô dặn: “Cô muốn em trở thành một nhà báo giỏi”, D. à.

Tốt nghiệp và trở thành nhà báo, công việc cứ thê xoáy cuốn con đi. Thành nhà báo lớn, con làm chưa được. Nhưng bây giờ ngẫm lại lời cô, của mẹ, con đã không phụ lòng dạy dỗ và kì vọng của 2 người phụ nữ nơi phương xa đang theo dõi từng bước chân con. Là một nhà báo chân chính, mình viết bài phải khách quan, đưa ý kiến đa chiều để không oan, không thiên vị cho ai. Không ngừng chăm chỉ để mở rộng kiến thức, quan hệ. Với đối tượng, chủ yếu bây giờ là doanh nghiệp, chân thành chia sẻ. Chuyện vòi vĩnh tiền bạc quà cáp càng không thể làm. Đó không chỉ là đạo đức báo chí, nó còn là đạo đức con người.

Từ khi sang năm 2 đại học, con tham gia mọi lần đi tình nguyện, cũng là để khám phá cuộc sống mới. Đi thăm làng trẻ em SOS, ráp xe lăn tặng cho người tàn tật, cùng bạn bè mang quà tặng những người khó khăn… Giờ ngồi nhớ lại thấy đẹp và nhẹ lòng làm sao! Ôi thời sinh viên của con thật đẹp.

Con đến với Dượng và các bạn ở Câu lạc bộ này cũng bắt nguồn từ lí do tương tự. Có cơ hội giúp đỡ người khác trong khi mình có thể, mình cứ làm thôi. Con rất thích lời cảnh báo của Dượng: làm cái này không có tiền mà còn tốn tiền, ai dám làm thì đăng kí. Và cũng rất mừng khi thấy, có nhiều người dám lấy sự chân thành ra đối đãi với người xa lạ, 80 người khùng khùng, trong đó có con.

Con không dám hứa sẽ hoàn thành tất cả nhiệm vụ Dượng giao, nhưng con hứa sẽ làm hết sức mình, không ngại nhiều ngại khổ. Và Dượng cũng chớ lo về chuyện con là một phóng viên. Con tham gia với tư cách người làm tình nguyện, như bao bạn khác. Câu lạc bộ là nơi để góp sức, không phải nơi để tác nghiệp.

Con không phải là một người thông minh và tài giỏi, nhưng bằng sự nhiệt tình sẵn có, con tin mình có thể giúp nhiều bạn khởi nghiệp thành công.

P/s: Tony ít khi xúc động, nhưng đọc 80 lá thư của các bạn, là 80 lần nước mắt rơi. Những người trẻ Việt Nam luôn đẹp, và mãi mãi đẹp. Có một dân tộc duy nhất mang tên người Việt trên thế giới, cùng nhau xây dựng cho giàu có văn minh bằng người Nhật, người Hàn...

Những lá thư tình nguyện

Đứng trước tình trạng các bạn trẻ trong CLB con dượng khởi nghiệp sản xuất trồng trọt và chăn nuôi ra rất nhiều sản phẩm, nhưng đầu ra luôn là một bài toán khó, nhóm tình nguyện TnBS đã ra đời. Các bạn làm với sứ mạng hỗ trợ các bạn nhóm khởi nghiệp, không lương, không thù lao, phải tự bỏ tiền xăng xe trong 2 ngày cuối tuần. Khi Tony viết những dòng này, 30 bạn đang vội ăn những hộp cơm, đang đứng trong kho hàng, đang quét dọn các điểm bán hàng vào ngày mai, và đêm nay sẽ có nhiều bạn chỉ ngủ có 5h. Và bao nhiêu bạn trẻ khác trong nhóm sản xuất, đang hăng say trong các nhà máy, điện sáng đêm trong các nông trại nông trường.

Nếu bạn thấy những giọt mồ hôi của họ, thì những toan tính ích kỷ, những ly rượu sóng sánh trong vũ trường kia sẽ chẳng còn bạn để tâm nữa. TnBS trích đăng một số lá thư xin gia nhập của các bạn trong phần comment, mời các bạn đón đọc, cho một cuối tuần thật ấm lòng. Có nhiều lúc, hạnh phúc chỉ giản đơn như vậy.

Một bếp lửa hồng

Các bạn trẻ thường có 1 bệnh rất lớn, đó là bệnh “hào hứng một phút”. Đọc 1 bài về ngoại ngữ, cũng lên khí thế hừng hực, cũng mở Youtube ra, cũng lên trung tâm… nhưng chỉ học đúng 1 buổi. Bữa sau vẫn ôm ipad coi tiếp thằng A, con B hôm nay ăn gì làm gì tự sướng cái gì trên FB. Đọc 1 bài về khởi nghiệp, cũng hầm hầm khí thế, đứng lên đi thuê nhà tìm chỗ mở công ty, nhưng tìm 3 bữa thôi mệt, nắng nóng quá chạy tới chạy lui mệt. Đọc 1 bài về du học, cái cũng lên công ty du học tư vấn, đem 1 đống giấy tờ về nhà rồi quên để bụi bám lên mốc lên meo. Đọc 1 bài về thể dục thể thao, cái cũng đi mua cái máy chạy bộ, mua cái tạ về đẩy lên đẩy xuống đúng 2 lần. Rồi hết, mọi thứ “nguyễn y vân, vũ như cẩn”.

Các bạn họ hàng với 2 anh Vân Nguyễn và Cẩn Vũ này, tìm cách unfriend nó. Nguyên nhân là do cái Ý CHÍ không nằm sâu trong tâm khảm của bạn, nên bị giật dây thì có chút khí thế, nhưng sức ỳ lớn hơn. Nhà càng khá giả, học vấn càng tốt, tuổi càng cao thì sức ỳ này càng lớn. Nên vượt khó thì dễ hơn vượt sướng gấp nhiều lần. Sinh ra trong một gia đình khá giả thì đó là bất hạnh, vì nó sẽ dễ dàng triệt tiêu động cơ phấn đấu. Sinh ra trong một hoàn cảnh khó khăn, đứng trước một sự chọn lựa quá hẹp, thì mình phải vui mừng. Vì đó là cơ hội.

Giữa việc ra sân tập thể dục thể thao với ngồi coi ca sĩ diễn viên cởi áo trên mạng, người ta dễ chọn cái thứ 2. Nên nhiều người nghiện ma túy, bỏ thuốc lá…kêu từ bỏ, phần lớn không bỏ được. Cứ trả về với cộng đồng lại tái nghiện ngay. Vì bản chất của con người là “cái lười” và “thèm” bao giờ cũng hiện hữu trong tâm trí, nên phải có ý chí thật mãnh liệt, thì mới chiến thắng được.

Để rèn ý chí mãnh liệt này, người ta phải có chiêu. Trước một cám dỗ, bạn nên bặm môi, dùng răng cắn cho thật đau, đau đến mức bạn còn có thể chịu đựng được. Đứng thẳng, nắm chặt 2 bàn tay lại, nín thở, mắt lườm lườm giả bộ ở trước là đối tượng khủng bố cần tiêu diệt. Hồi đó Tony đi thi hùng biện trên sân khấu, cứ chuẩn bị lên là tay chân quíu, giọng nói lạc đi, đầu óc nghĩ cái gì chả nhớ. Nhưng lúc trước mặt mọi người, mình mím môi thật chặt, cắn thật đau (yên tâm không có chuyện chảy máu vì mình tự biết điều chỉnh đau quá thì thôi không cắn nữa, kiểu như nhịn thở ấy, không sợ nhịn rồi chết vì chịu không nổi nữa là tự động thở cái phì). Lúc mình nắm chặt tay và mím môi như vậy, hệ thần kinh sẽ được kích hoạt, máu dồn về não nhiều, giúp mình sáng suốt, và tràn đầy ý chí. Bạn cứ thử, có thể sẽ khinh công lên tận ngọn cây chứ không phải chơi. Đây là bí quyết của vận động viên người Triều Tiên mỗi khi thi đấu thể thao. Liều doping này tự nhiên giúp họ đạt thành tích rất cao.

Các bạn thử áp dụng khi mình cần quyết tâm 1 cái gì đó nhé. Tay nắm chặt sẽ giúp bạn tay mạnh mẽ hơn. Môi mím chặt sẽ giúp đôi môi hồng hơn, đỏ tự nhiên rất đẹp. Bạn gái sau khi mím môi, mình thè lưỡi liếm 1 cái cho nó bóng như son, khỏi tốn thời gian trang điểm.

Mình vô cái nhà, dù biệt thự đẹp đẽ cách mấy, thấy bếp núc lạnh lẽo, bạn có ớn không? Bạn dù có tài giỏi xinh đẹp cách mấy, mà không có lửa nhiệt tình, thì cũng như cái biệt thự hoang vắng kia. Bạn có thấy những ngôi nhà tranh, những ngôi nhà gỗ dù bé nhỏ nhưng vẫn ấm cúng vì có 1 bếp lửa hồng?

Mình có một cuộc đời thôi, đừng có tro tàn bếp lạnh. Dù ngoài kia lạnh lẽo, lòng người quyết tâm thì vẫn rực lửa. “Ngoài phố mùa đông, đôi môi em là đốm lửa hồng”.

Quỹ Tony Buổi Sáng

1. Tony thích các bạn học giỏi, nhưng ai làm giỏi thì Tony yêu quý. Sau khi cân nhắc, các bạn admin thành lập “Quỹ Hành Động Tony buổi sáng”, giúp khởi nghiệp sản xuất, đặc biệt học sinh trường nghề, ngoài hướng dẫn cách làm, còn gửi bạn 1 ít tiền để gọi là động viên. Các bạn không phải trả lại, nếu sau này thành công, thành ông chủ lớn cỡ Samsung, LG… thì góp lại cho quỹ, thất bại thì thôi. Các bạn ở mọi miền tổ quốc có thể đề cử cho TnBS, sau khi xác minh, cơ sở sản xuất đó sẽ được đăng lên TnBS cho độc giả ủng hộ, cùng nhau xây dựng một nền sản xuất Việt Nam, thay vì mua đi bán lại hàng Tàu. Quỹ này sẽ không nhận quyên góp hay kêu gọi ủng hộ cả, có đưa cũng không lấy, mắc công. Bạn trẻ phải có tinh thần sản xuất. Nước Việt sẽ phải thay thế Israel thành quốc gia khởi nghiệp. Người Việt chúng ta sẽ “cho việc” thay vì tốt nghiệp ra trường và xếp hàng “xin việc” như hiện nay. Xin thì lúc nào cũng khổ.

2. Tony dự định không ra sách, chỉ viết trên page. Nhưng có mấy NXB liên hệ với admin, họ nói các bạn trẻ vùng sâu vùng xa không có internet để tiếp cận TnBS, trong khi họ vẫn có nhu cầu tiếp cận nguồn cảm hứng để sống một cuộc đời có ý nghĩa. Họ là những con sao biển cần được ai đó ném trả về đại dương để có một cuộc đời. Tony đồng ý cắt 47 bài tặng các bạn admin in sách làm quỹ thay vì đưa tiền mặt cho các bạn. Coi như là cái để các bạn tập kinh doanh, kiếm tiền từ lao động chân chính.

NXB có yêu cầu đưa một số bài mới vào nhưng Tony không đồng ý, tất cả đều là những bài đã đăng, bạn nào không có tiền mua sách thì có thể tiếp cận trên mạng miễn phí. Chỉ bạn nào cảm thấy cần phải đưa bản in này cho ai đó đọc như một món quà sinh nhật hay chia tay, hay bản thân thấy cần lưu để gối đầu giường, sáng sớm lấy ra đọc cười và có cảm hứng lao động học tập cho một ngày mới đầy năng lượng, thì mới mua.

Tony sẽ không tham gia bất cứ hoạt động PR nào, ngoại trừ vài bài viết thông báo trên trang này vì bản quyền đã được tặng. Sẽ không có chữ ký hay điểm chỉ gì của Tony trong mọi cuốn sách ấy, tất cả chỉ là tinh thần trong các bài viết. Tony chỉ xin lại 1 cuốn duy nhất làm kỷ niệm và hết. Tony được hưởng mấy % nhuận bút, và cá nhân sẽ không lấy 1 đồng nào, số tiền này sẽ được NXB chuyển thẳng cho các bạn admin của CLB con dượng quản lý “quỹ Tony Buổi Sáng” như đã nói trên.

Tony bán phân trồng nấm nuôi lươn ngày ăn ba bữa, vậy đủ rồi. Nên chữ nghĩa và nét thanh tú trời cho này, xin tặng lại cho ai có nhu cầu. Tony chỉ là “một tấm lòng trong vạn tấm lòng” đẹp của dân tộc Việt này thôi, các bạn cứ tin, cứ yêu, đừng có hoài nghi và trách móc nữa, dành thời gian cùng nhau nhân rộng nét “giàu và đẹp” ấy.

Các admin cố gắng làm thật tốt nhé, public thường xuyên cho các bạn trong ban quản lý biết việc thu chi. Dượng biết đứa nào phết phẩy, dượng sẽ cho người bóp vái”cho lên cổ, ói trả lại hết, thì lúc đó đừng có trách dượng. You will know my hand.

Các bạn trẻ có tiền mua Iphone mà hẻm chịu mua sách ủng hộ CLB con dượng, cái gì cũng chỉ muốn miễn phí, lúc nào cũng “ngu gì mậy” thì dượng chỉ biết khóc.

Uống máu rắn và nuốt tim rắn

Tony từng bị 1 đại gia ép uống máu rắn và nuốt tim rắn ở làng Lệ Mật. Và đã từ chối dù biết rằng, họ tiếp đón như vậy tức mình là thượng khách. Và khi nhìn thấy người ta hành quyết con rắn trước mặt, máu văng tung tóe và ánh mắt hau háu vì thèm của thực khách, Tony không biết nói gì. Một cảm giác lạnh người khi thấy ông khách uống rượu máu, vương trên râu và chảy xuống cằm, xuống cổ, ướt vạt áo sơ mi…Một màu đỏ lòm, tanh tưởi. Vì Tony từ chối nên 1 đại gia khác nuốt lấy quả tim, trong tiếng vỗ tay vang dội….

Cây trồng có 3 nhóm, cây cảnh trồng trong vườn cho đẹp- cây quý hiếm trong sách đỏ và cây trồng đại trà làm rau hay lương thực. Động vật cũng chia làm 3 loại vậy, có thú nuôi như chó mèo, động vật hoang dã trong tự nhiên và động vật làm thực phẩm được nuôi đại trà.

Chỉ được ăn cái thứ 3…

Bạn nào cây cảnh cũng nhổ lên ăn, chó mèo cũng đập chết ăn thì thôi đừng nhìn mặt dượng…

Thư gửi dượng Tony

Con chào dượng Tony!
Tình cờ con đọc được bài viết của dượng trên facebook và chẳng hiểu sao ngay từ bài đầu tiên, con đã bị cuốn hút mạnh mẽ vào những lời văn của dượng. Mấy bài trên TonyBuoiSang của dượng con chỉ đọc 3 ngày là hết. Bởi vì lần đầu tiên con tìm được một người có nhiều điểm chung với mình như vậy (con hổng dám so sánh với dượng đâu, chỉ là con thấy hoàn cảnh của con hơi giống dượng thôi). Nhưng, giá như con đọc được bài “bệnh cocky” của dượng sớm hơn.

Lúc nhỏ, tính con rất dễ thương chứ hổng có cocky tẹo nào hết, nhưng lớn lên một chút, mọi chuyện đã khác. Có lẽ mầm mống của bệnh cocky bắt đầu xuất hiện khi con cảm thấy mình có cái gì đó hơn những người khác. Ba lần thi học sinh giỏi tỉnh đều đạt giải (lớp 5, 9 và 12), lớp 12 luyện thi khối A mà đạt giải học sinh giỏi Anh mới ghê chứ. Rồi thêm vào đó, mọi người hay khen con là nhìn cao ráo, đẹp trai, thế nên con bắt đầu chảnh, vào lớp không thèm nói chuyện với ai, thấy em nào xinh thì dù thích lắm cũng tỏ vẻ lạnh lùng, nếu tự lại bắt chuyện thì mới nói, không thì thôi. Ngoài ra, con còn có cái năng khiếu nhảy hiphop, năm cuối cấp 3 biểu diễn ở trường thầy cô bạn bè ai cũng khen hay, nói lần đầu tiên trường mình có tiết mục xuất sắc như vậy (trường con ở miền núi nên nhảy nhót vậy hiếm lắm).

Thế nên, sau hôm diễn văn nghệ, con nổi tiếng lắm, mấy em trong trường mà thấy con là hú ré lên như thấy mấy ụ pa Hàn bây giờ vậy. Đỉnh điểm là khi thi đại học xong, con đạt được thành tích cao điểm nhất huyện, lúc đó cả trường, cả làng ai cũng đồn: “ Ông A có thằng con giỏi quá, vừa đẹp trai, học giỏi, lại vừa biết văn nghệ văn gừng.” Có người còn thêm vào: “Tui ở cạnh nhà ổng nè, thằng con ổng giỏi lắm, cày bừa gặt hái gì nó cũng làm được tất, đi học thì thôi chứ về nhà là lao vào làm.” (cái này có vì nhà con làm nông và cũng nghèo lắm, từ nhỏ con hay giúp ba mẹ việc đồng áng, khi luyện thi ĐH thì mới giảm đi để học). Và rồi từ miệng người này tới tai người khác, rồi cả huyện ai cũng xem con như là thiên tài. Nhưng người đời có câu: “thiếu niên đăng quang đại bất hạnh”, có được chút thành công quá sớm khi chưa đủ bản lĩnh để giữ vững thành quả, cuối cùng con đã phải trả giá. Khi lên đại học, con chẳng coi ai ra gì, không thèm nói chuyện với ai, không tham gia câu lạc bộ hay đội nhóm nào.

Quá tự tin về tài năng của mình, suốt ngày con chỉ lo tập nhảy, luyện ghita, ảo thuật. Và như một điều tất yếu, con bị bạn bè xa lánh, học tập giảm sút, trở nên cô độc, lẻ loi. Sau đó, dần dần con cũng nhận ra sai lầm của mình, và bắt đầu thay đổi. Nhưng quá trình thay đổi khá chậm chạp, chỉ đến khi đọc được những bài của dượng con mới thật sự có được động lực lớn để thay đổi. Con tự hứa với lòng mình từ nay sẽ sống tích cực hơn, dù hơi muộn nhưng con chỉ mới qua tuổi 21, đời còn dài phải không dượng.

Cuối cùng, con cảm ơn vì những bài viết của dượng và vì dượng đã cố gắng nghe con kể lể.
P/s: Tất cả các chi tiết của câu chuyện đều là thật vì con đã đọc bài về lòng trung thực của dượng, chúc dượng vui và hạnh phúc.

Chuyện ở Bandung

Bandung là thành phố lớn thứ 3 ở Indonesia, quốc gia lớn nhất Đông Nam Á. Cách thủ đô Jakarta 180km và nằm ở độ cao 768m so với mặt nước biển, Bandung rất giống Bảo Lộc. Với khí hậu khá mát mẻ, Bandung từng là xem xét là thủ đô của đất nước này dưới thời thuộc địa Hà Lan, vì tụi Tây thường sợ khí hậu nóng (toàn quyền Đông Dương ngày xưa cũng chọn Đà Lạt làm tổng hành dinh, người Tây hay mắc các bệnh nhiệt đới nếu họ sống ở xứ nóng nhiều năm).

Tony ấn tượng nhất khi đến Bandung là cơ sở hạ tầng của thành phố. Anh bạn tên Roy lái xe chở Tony đi từ Jarkata, chỉ mất đúng 2h là đến được thành phố này (dù từ sân bay Jarkata đến được điểm đầu của đường cao tốc chỉ có 20km nhưng cũng mất 2 tiếng vì kẹt xe kinh khủng). Trước năm 2005, khi chưa có con đường cao tốc, Bandung vẫn còn là thành phố nghèo. Nông sản làm ra đổ đống cho bò ăn, y chang như cà chua, bắp cải ở Đà Lạt bây giờ. Rồi người dân Bandung đi tha phương cầu thực, vì để du lịch đến đây, người dân phải mất 6-7h vì đường quá xấu.

Đường cao tốc ở đây cho tư nhân đầu tư. Công ty tự thương lượng đền bù giải tỏa, tự xây, tự bán vé, ai muốn đi nhanh thì bỏ tiền ra đi trên đường này, muốn miễn phí thì đi dưới đường cũ, không có chuyện vừa miễn phí vừa đòi nhanh của nhóm người “cứ quyền lợi là đòi cho được”. Họ tự tu sửa bảo trì cho đường đẹp, đường xấu không ai đi, thua lỗ ráng chịu. Và rất nhiều công ty lớn của Indonesia tham gia kinh doanh đường cao tốc dưới hình thức này. Vì họ biết, có con đường CAO TỐC, là có TẤT CẢ.

Năm 2005, đường cao tốc này khánh thành, chỉ đúng 9 năm sau, Bandung trở thành một công chúa được đánh thức. Tony thấy trên đường, hàng hàng xe container nông sản lũ lượt kéo về cảng Jakarta để xuất. Các nhà máy dệt may dời về Bandung khá nhiều, vì chi phí sinh hoạt rẻ, lại có khí hậu mát mẻ, công nhân không có nóng nực bực mình mà kim đâm vào tay. Bandung trở thành nơi sản xuất quần áo hàng đầu Indonesia. Những nông sản cung cấp cho thành phố như rau củ, hoa, trái cây đặc biệt là dứa và bơ được trồng nhiều khủng khiếp. Các ngọn đồi hoang trước đây đều được các công ty đa quốc gia đến thuê để trồng dứa, chuối, rau...cung cấp cho cả Singapore. Giới trung lưu Jakarta hầu như ai cũng có nhà ở Bandung, cứ chiều thứ sáu tan ca là cả gia đình đèo nhau trên 1 chiếc xe bán tải, chạy thẳng lên đó, vô nhà ở những khu phố dưới rừng cây xanh mát, vườn tược xanh um. Tới chiều chủ nhật là họ đi về lại thủ đô, phía sau xe bán tải là nông sản của họ thu hoạch hoặc mua lại của hàng xóm.

Indonesia có trữ lượng dầu khí lớn, và có nhiều nhà máy lọc dầu, nên giá xăng rất rẻ, chỉ khoảng 14,000 đồng một lít. Dầu thì còn rẻ hơn. Các công ty vận tải nông sản từ Bandung về Jakarta đều được trợ giá xăng dầu để 1kg cà chua ở Bandung giá 0.5 USD thì ở Jakarta chỉ là 0.6 USD, nếu xe container chở nông sản và quần áo để XUẤT KHẨU, thì được miễn phí đi cao tốc (trình bộ chứng từ XK cho trạm gác).

Ở Bandung, đẹp nhất là ngọn núi lửa. Đứng trên đỉnh núi nhìn xuống, dung nham trong miệng núi lửa vẫn lụp bụp sôi như mình nấu cháo. Những bong bóng vỡ ra, mùi lưu huỳnh nồng nàn. Bandung còn có nhiều suối nước nóng tắm rất tốt cho sức khỏe. Gần chân núi, có nhiều khu khách sạn nhà trọ, giá rất rất rẻ, họ dẫn nước suối này vào tận bồn tắm trong từng nhà. Các bồn tắm thường bằng xi măng, lọc tràn, lấy nước trực tiếp trong lòng núi chảy ra, thường không có mái che để mùi lưu huỳnh bay đi không gây hại.

Bữa đó Tony ở một resort trên đỉnh núi cao. Đêm đó trăng sáng, bồn tắm thì lộ thiên, xung quanh chỉ có bức tường cao đâu 3 mét. Tony trong trạng thái “hẻm mảnh vải che thân” đang khoan khoái nằm trong bồn nước, ngắm trăng và định đọc thơ, thì bỗng thấy trên ngọn cây cổ thụ trước mặt, có cái gì đó chuyển động bất thường. Rồi một bàn tay thò ra sau lưng. Tony rú lên 1 tiếng, rồi ngất…(nên không biết chuyện gì để kể tiếp theo). Tỉnh dậy thì thấy đang ngủ trong phòng, có mặc quần áo...Hết

Cà phê "chim luộc"

Đi thăm 1 thằng cháu, sinh viên ĐH, bị bỏng phần bụng dưới. Hỏi vì sao bỏng, nó nói tại con nấu nước để pha cà phê. Dù có 1 ly cà phê thôi nhưng nó đổ đầy ấm, rồi đứng canh. Sau 30 phút, nước sôi và nó vọt thẳng vô bụng vì nó để cái vòi chỉa vô người, nhảy không kịp. Nó nói hồi giờ con đâu có nấu nước mà biết. 

Năm 3 ĐH, 21 tuổi, ba mẹ nó chưa cho nó đụng cái gì. Vô SG ở nhà cậu, cậu mợ không dám nói gì sợ mất lòng với cha mẹ nó. Nên nó cứ ở trong phòng, tới giờ ăn thì kêu xuống, không kêu thì nhịn đói luôn. Bữa nay nó qua nhà bạn gái, pha ly cà phê cho bạn nó uống và tuột da bụng, da chim. Vô thăm nói đưa cậu coi bị bỏng sao, nó nói mắc cỡ lắm…

Đó là nguồn gốc của từ "cậu ấm"

Rèn luyện óc tưởng tượng để trở thành người hay ho

Hum bữa ngồi book chuyến bay cho khách hàng, Tony mới thấy mình gà mờ gì đâu. Các bạn qua chơi Tết yêu cầu tao muốn tham quan các di sản thế giới như Huế, Hội An, Mỹ Sơn, xong bay đi coi đền Angkor Wat. Mình nói làm gì có đường bay trực tiếp, phải bay vô SG hay Hà Nội. Xong check lại thì thấy nói hớ. Năm nay bạn nào rảnh thì đi Angkor Wat rùi bay đi Đà Nẵng tắm biển hay ra Vinh chơi rồi bay qua Viêng Chăn ăn cá sông Mekong nướng, đường bay mới, offer giá rẻ xình, đi chơi cho nó cởi mở đầu óc.

Các bạn Mỹ của Tony hay hỏi, ở Đông Nam Á, nếu phải chọn 1 nơi để đi tham quan, thì nên đi đâu. Tony trả lời, it should be Bali. Còn nếu 2, thì có thêm Angkor Wat. Còn nếu 3, thì nên ghé thêm Hạ Long. Nếu Bali thì xa, phải rủng rỉnh trong túi cả ngàn USD mới đi thoải mái, thì Angkor Wat, chúng ta nên đi liền trong dịp Tết này đi. Đường bộ, đường không, đường sông…đều có chuyến, bọc theo vài ba triệu đồng là ok rùi.

Mà nói mới nhớ, so với sự đồ sộ của Angkor Wat, thì ở kinh đô Huế của mình cũng như khắp đất nước này, không có công trình kiến trúc truyền thống nào có tầm vóc và quy mô tương xứng. Có lẽ do trí tưởng tượng chúng ta kém, mà có lần 1 giáo sư nước ngoài có đề cập là trí tưởng tượng của người Việt thuộc loại kém nhất thế giới. Do chiến tranh, hàng ngàn năm cứ giặc giã liên miên, đang ngồi tượng tượng cảnh thần tiên thì giặc đến, chạy muốn chết nên tưởng tượng bị đứt quãng. Nên chúng ta không có những tác phẩm với tình tiết ly kỳ phức tạp hay ý tưởng kỳ lạ độc đáo, đưa người đọc vào thế giới nửa thực nửa hư của nhiều nền văn học khác, như thần thoại Hy Lạp, 1001 đêm, Alice trong xứ thần tiên, Tây du ký, và gần đây là Doremon hay Harry Porter…(trừ chuyện cô Quỳnh ở Davao ).

Tác phẩm vĩ đại như Truyện Kiều cũng chỉ là sự phóng tác, phổ thơ trên cơ sở tác phẩm Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân bên Trung Quốc. Có lẽ khả năng tưởng tượng của chúng ta ít ỏi và nếu có, thì bị triệt tiêu. Những đứa trẻ toàn bị quát “ suy nghĩ vớ vẩn”, “ ăn nói lung tung linh tinh”.. hay nhận xét của cô giáo “ không nắm được ý của tác giả và trong cuốn sách hướng dẫn giáo viên của cô” thì khóc như mưa, bèn trở về theo ý của tổ biên soạn sách
giáo khoa cho nó chắc. Trong khi theo 1 nghiên cứu khoa học, mọi đứa trẻ đều có sự tưởng tượng cơ bản giống nhau, không phân biệt màu da, quốc tịch. Vấn đề là khi lớn lên, tiếp thu nền giáo dục, 1 bên được kích hoạt và phát huy, 1 bên kìm kẹp và triệt tiêu. Và dẫn đến kết quả. Một bên bay lên vũ trụ. Một bên xúm xít ngồi quanh cái ao làng cãi nhau, năm nay xã ta nên nuôi con gì, trồng cây gì.

Hoàn cảnh lịch sử cũng đã giam hãm ông bà ta quá lâu trong cách học “từ chương trích cú”, nên tư duy bị gò bó trong lũy tre làng, trong năm cửa ô, trong khu trung tâm quận 1, trong “ xã nhà, huyện nhà, tỉnh nhà...”. Cứ áp đặt hình ảnh con Tấm dịu hiền, hoa sen là phải đẹp, phở là phải ngon. Cứ hãy phân tích nét đẹp của x của y, sự trong sáng của g của h, sự dũng cảm của m của n…. , lẽ ra phải là “bạn ý kiến gì về nhân vật X trong tác phẩm Y”, hay “theo bạn, hoa nào là đẹp, món ăn nào là ngon, vì sao”. Lúc đó, sự tưởng tượng của học sinh sẽ được đưa lên đỉnh cao. Có tưởng tượng mới biết quả đất hình cầu, mới có dòng điện chạy thắp sáng, mới có chiếc ống chứa mấy trăm người phóng cái vèo lên không trung mà ta gọi là máy bay, mới có cái smartphone quẹt quẹt. Thử nhìn từ trên xuống dưới trên cơ thể mình, toàn là kết quả của sự tưởng tượng của người phương tây. Từ mái tóc, cái quần âu, áo sơ mi, đầm váy, quần lót, cái đồng hồ, điện thoại, bút máy. Bước ra đường là xe đạp, xe máy, xe hơi, xe buýt, nhà cao tầng…tất cả đều hẻm phải do người Á Châu nghĩ ra. Ngay cả cái mạng xã hội này, cũng phải chờ tụi Tây nó nghĩ ra rồi xài. Nên có thể nói, cả 1 châu lục đang ngồi hóng sang bên kia coi tụi nó có phát kiến ra được cái gì mới nữa hem mà lật đật bắt chước.

Einstein từng nói “trí tưởng tượng còn quan trọng hơn tri thức.” Nên đừng nghĩ mình hạc giỏi mà tự cao tự đại. Trường chuyên lớp chọn, đại hạc tốp trên…cũng chỉ là việc mình đã nắm được kiến thức của người khác hơn 1 số các bạn khác trong 1 thời điểm nào đó. Nhưng chỉ đủ để chúng ta làm theo, đi theo như bầy vịt. Nên nếu dương dương tự đắc cho rằng hạc giỏi đồng nghĩa với giỏi giang, mà ngây ngô, không làm cái gì ra hồn cho đời, cả tuần không nói được 1 câu gì cho hay ho sáng tạo .. thì đáng bị coi thường hơn là khen ngợi. Trong bài thơ “ Có những lúc”, Lưu Quang Vũ viết‘ Tôi chán cả bạn bè, mấy năm rồi họ chẳng nói được câu gì mới”.

Trong công việc, óc tưởng tượng sẽ giúp mình giải quyết công việc nhanh chóng hơn nhóm người không có khả năng tưởng tượng. Chẳng hạn như làm
công việc chăm sóc khách hàng, công tác chuẩn bị sẽ phải có. Việc tưởng tượng đi tới gặp khách thế nào, khách nói câu gì, mình phản ứng lại ra sao...giúp mình tự tin đối phó với mọi tình huống. Ví dụ lúc gặp khách, nó vui thì mình làm sao, nó buồn thì mình phải nói sao, nó đuổi mình về thì cũng phải nói lại được 1 câu chớ. Hẻm lẽ “anh chỉ biết câm nín khi nghe em khóc”. Hay khi tổ chức thực hiện 1 chương trình, 1 dự án, mình tưởng tượng ra hết những bước cần phải đi, trở ngại gì, cách khắc phục....thì việc thực hiện sẽ hoàn thành đúng tiến độ, trơn tru, ít vướng mắc. Sự tưởng tượng sẽ kết hợp với việc nhớ các sự kiện một cách logic đã có trong quá khứ. Khi gặp phải sự tương tự, mình có thể áp dụng. Vì kinh nghiệm không bao giờ được sử dụng chính xác 100% cho công việc tiếp theo, mà sẽ phát sinh nhiều yếu tố mới.

Óc tưởng tượng còn giúp mình hạc ngoại ngữ nhanh chóng, khi luôn nghĩ ra cảnh phải giao dịch, tiếp xúc....để có thể tự ngồi thực tập. Muốn thoát ra cái ao làng phải có ngoại ngữ chứ. Óc tưởng tượng còn giúp mình có một đời sống tinh thần phong phú. Đọc sách là 1 cách tưởng tượng tốt. Tốt hơn nhiều so với văn hóa nghe nhìn. Trận Xích Bích nếu mình đọc trong Tam Quốc diễn nghĩa, sẽ thấy vĩ đại hơn nhiều so với khả năng tưởng tượng và túi tiền của đạo diễn phim.

Có nhiều bạn đọc Tony Buổi Sáng và cứ tưởng tượng Tony là 1 ông già khoảng 50 tuổi, béo ngậy, hồn nhiên…đến khi gặp anh Tổng ngoài đời, trẻ măng như cậu sinh viên đại hạc, dong dỏng cao (1m80, 70kg), gương mặt ưa nhìn, đôi mắt biết cười và tác phong lanh lẹ như 1 cầu thủ Brazil, thì mới vỡ òa cảm xúc. Càng yêu càng quý, càng thích càng say mê…vì hơn cả sự tưởng tượng.

Nhưng tưởng tượng cũng phải gắn với thực tiễn nghen. Tưởng tượng xong, phải quay về với thực tế ngay, để áp dụng. Chỉ ngồi tưởng tượng và không biết mình là ai, ở miền Nam thì vào Biên Hòa, ở miền Bắc thì vào Trâu Quỳ mà hái hoa, mà bắt bướm.

Nông sản sạch, nông sản an toàn và trái tim người Việt…

Sau khi nghe lời Tony, nhiều bạn trẻ thôi nằm rũ rượi ở thành phố chờ xin người ta cho việc nữa, đã về quê và mở các nông trại chăn nuôi/trồng trọt. Hiện tại các bạn đã có sản phẩm và đầu ra rất khó khăn. Giao thông còn khó, chi phí vận chuyển cao (đợt trước chuyển 500kg hồng từ Đà Lạt về TP HCM xe Phương Trang lấy 1 triệu, tức 2000 đồng/kg cho đoạn đường 300km, chưa kể bốc xếp, vận chuyển từ vườn ra bến và từ bến về cửa hàng). Nhưng như bài toán khó, mình tách ra, giải từng vế một, cuối cùng cũng xong các bạn à. Chứ ai cũng nghĩ thôi sao làm được, hoặc có làm thì cũng không giải quyết được cái gốc, và kết quả là không ai làm. Nhiều bạn nói thôi để con cày xới lên luôn chứ thương lái vô vườn trả có 500 đồng/kg, trả giá kiểu “cho vui”, vì họ thừa biết công hái là đã cao hơn giá này rồi, còn tiền giống, tiền phân nữa….

Các bạn thuộc nhóm tình nguyện CLB con dượng đã được thành lập, trước mắt CHỈ HỖ TRỢ các bạn sx thuộc CLB vì lỡ nghe theo lời Tony mà đi sản xuất, giờ “bắt đền”, chứ chưa giúp người ngoài được. CLB con dượng đã mua cà chua với giá 5000 đồng/kg, cao gấp 5-10 lần các thương lái, để các bạn còn có lời mà phấn khởi làm tiếp. Rất may là 1 tấn/ngày đã được bà con tp HCM hỗ trợ tiêu thụ rất tốt.

Có nhiều lăn tăn về việc cà chua này sạch hay không sạch và có người còn chửi bới dè bỉu các bạn trẻ nữa, hôm qua thấy các bạn đi bán vừa, vừa khóc vừa cười. Cười vì bán được hàng. Khóc vì miệng lưỡi…của những người ác còn sót lại.

Tony khẳng định đây là cà chua an toàn, chứ muốn sạch phải có tiêu chuẩn Global GAP, do tổ chức quốc tế cấp. Từ làm đất, giống, tưới tiêu đều phải theo tiêu chuẩn rất nghiêm ngặt, sâu hại thậm chí phải bắt bằng tay…nên giá rất cao. Ở thế giới cũng rất ít sp hữu cơ này, 1 kg táo organic ở London bán giá 10 bảng, so với 2 bảng hàng an toàn. Trong ngành phân bón thuốc bảo vệ thực vật, có 1 chỉ số là PHI, pre-harvest interval, tức chỉ số cách ly trước khi thu hoạch. Ví dụ PHI =7 tức hôm nay phun, 7 ngày sau thì tồn dư thuốc trong nông sản mới biến mất. Sự biến mất này là do sự đào thải của tự nhiên, cây sống mới đào thải được. Còn ví dụ hôm nay xịt, mai hái, đem về để ở nhà, thì 1 tháng sau vẫn còn dư lượng.

Cà chua, thanh long…gần đây rẻ quá, nông dân đến lúc gần chín gần như chẳng phun xịt gì, vì làm như vậy chỉ tăng chi phí mà lại đổ đống. Nên cà chua của bạn Hùng Cà, bạn đã “bỏ bê” 10 ngày trước khi hái, trong khi mọi thuốc BVTV dùng cho rau củ PHI cao nhất =7, thì coi như an toàn. Vài dòng cho các bạn biết kiến thức này, đừng tranh cãi nữa nhé. Làm, ủng hộ. Còn nếu không, im lặng giùm, đừng bàn ra, đừng phá cho hôi, “nông dân chết kệ nó chứ ảnh hưởng gì tao. Tao có lợi gì đâu, có lợi gì đâu…”, thấy các bạn trẻ đang bán cà ủng hộ nông dân, thì lao tới giật lấy giỏ cà, ném ra đường, cười sằng sặc vì sướng…

70% dân số nước mình là nông dân, tức hơn 60 triệu người, đồng bào của mình cả, dù giọng bắc giọng nam nhưng đều là người Việt. Mình quay lưng cũng được, nhưng đừng có phá. Một nhóm lửa đã được thắp lên, nếu bạn có thể chung tay giữ ngọn lửa ấy, thổi bùng lên “tình yêu nông sản Việt”, thì làm. Còn bạn nếu thờ ơ, thì cứ tiếp tục thờ ơ. Đừng chỉ trích, phê phán. Nước mình là nước đang phát triển, thì có bao nhiêu cái chưa chuẩn. Dân mình từ lũy tre làng đi ra, thì còn bao nhiêu cái tiểu nông. Mình cần phải xây dựng, giúp đỡ, hỗ trợ, đồng cảm, thương yêu. Người đẳng cấp là thấy cái sai, cái chưa hay của bạn, mình chỉ ra để bạn sửa chứ không phải lột tung quần áo “người dưng” ra để đó rồi cười hả hê.

Nếp nghĩ ấy cũ lắm, cũ lắm…

Chuyện thuê Tây làm sếp

Tony có anh bạn làm chủ một công ty du lịch. Từng là giảng viên trường du lịch, thành lập doanh nghiệp lữ hành được gần 20 năm, gần đây, anh thuê Tây làm hết mọi chức danh quản lý trong công ty. Anh nói Tây nó làm quần quật, chiều hết giờ làm ra quán bar uống bia rồi về ngủ. Mai đi làm tiếp. Chưa kể, giao dịch cũng được thuận lợi hơn vì một số người mắc bệnh “sợ Tây”, khi giao tiếp với đồng chủng thì quát tháo ầm ầm nhưng đứng trước mặt Tây thì nhũn như con chi chi ấy em ạ…

Thấy Tony tròn xoe mắt, nên anh kể. Từ lúc thành lập, cũng cả chục đời trưởng phòng người Việt rồi, vô làm một thời gian là thành ma thành quỷ. Thuê xe, ép nhà xe không còn nước nào để sống, ví dụ 5 triệu cho 1 chuyến xe đi Cần Thơ 3 ngày, em coi có ai làm được. Nhà xe bị ép quá, bèn đưa chiếc xe cũ mèm, không máy lạnh, thường xuyên bị tắt máy giữa đường. Tài xế mới ngáo ngơ thì mới chịu lương thấp, không biết đường biết sá, chạy tới chạy lui. Họ báo công ty giá thuê tới 10 triệu, rồi bắt nhà xe trả lại 5 triệu vào túi riêng. Gọi là nghệ thuật “Gửi Giá”. Nhà xe cũng ngậm đắng nuốt cay chứ không đi là có thằng khác nó giật mất. Thuê tàu cũng vậy, vì bên này ép quá nên bên kia lấy tàu cũ ra sử dụng, không ít lần gây tai nạn thương tâm.

Ảnh kể, chưa hết. Bữa ăn 1 triệu đồng/bàn chứ tụi nó “ gửi giá” thành 2 triệu, rồi lấy 1 triệu bỏ túi sau khi khách ăn xong. Khách sạn thì ép 10% hoa hồng, thành hệ thống cạ cứng, khách nào cũng ép ở khách sạn đó và vô ăn nhà hàng đó. Thiết kế tour tham quan thì ít, shopping thì nhiều. Một số chỗ ép chi hoa hồng đến 40% tiền khách mua. Nhiều khách một đi không trở lại như dũng sĩ Kinh Kha qua sông Dịch Thủy, nói nước mày đâu phải thiên đường mua sắm, giá thì mắc gấp mấy lần Thái Lan mà cứ bắt shopping hoài. Còn nhân viên sales thì ăn lương bên anh chứ còn nhận làm cộng tác cho cả chục công ty khác. Bắn đơn hàng này cho công ty này, bắn hợp đồng kia cho công ty kia. Nghe điện thoại thì cứ lén lút chạy ra chạy vô, có cả chục sim chục số khác nhau. Tháng nào cũng đem về 1 hợp đồng cho có, còn lại thì không rõ giao cho ai. Vấn đề là tụi nó không nghĩ đó là mất đạo đức, nghĩ đó là khôn ngoan mới chết.

Ảnh nói, đứa nào mới vào làm cũng như pha lê. Cái đi chơi nhậu nhẹt, tụi kia bày cho. Nói mày ngu quá. Có sống bằng lương hay hoa hồng thì sao giàu có nhanh chóng được. Phải tham gia cuộc đua làm giàu, bất chấp mọi thứ. Rồi từ từ bị ma lanh hóa, đến khi bị đuổi việc. Ảnh nói, gần 20 năm kể từ ngày thành lập, chưa có farewell party ( tiệc chia tay) nào vui cả. Nhìn ở công ty khác, khi nghỉ việc, người ta làm tiệc chia tay bịn rịn. Rồi hàng năm có dịp gì đó, các “khai quốc công thần” và nhân viên cũ tập trung về, vui hết biết. Bây giờ, ảnh nói ngành khác không biết sao, chứ ngành của anh, phần lớn nhìn nhau bằng ánh mắt hình viên đạn ở bữa làm việc cuối cùng. Sếp thì nói sao bạn lại ăn cắp, bạn làm ở đây mà sao không hoàn thành nhiệm vụ ở đây, quyền lợi không OK thì có thể thương lượng lại chứ sao làm vậy. Còn họ thì gân cổ lên cãi, nói tôi mang tiền về cho công ty nhiều rồi. Giờ phải tìm cách lấy lại.

Rồi ra riêng, cùng nhau thành lập doanh nghiệp mô hình y chang cạnh tranh khốc liệt. Gọi khách hàng cũ, vì chẳng lấy gì làm quà bèn lôi chuyện thâm cung bí sử công ty cũ ra kể, vì dân mình ai cũng tò mò với văn hóa tiểu nông ăn sâu hàng thế hệ. Rồi thêm thắt vô cho nó hấp dẫn. Nói bà sếp đó ngủ với tao rồi, đảm đang lắm. Ông sếp đó cặp với em này em kia. Rồi giá mua giá bán, em làm ở đó sao không biết, tour đó có 5 triệu mà nó charge anh tới 10 triệu, qua em đi, em làm y chang vậy chỉ có 6 triệu thôi. Phá giá để giật mối cho hết….

Việc bạn trẻ ra riêng là rất tốt cho xã hội, nếu thật sự có tài năng, vì góp phần làm cái bánh GDP của quốc gia tăng lên. Làm chủ là ước mơ chính đáng của mọi người. Tuy nhiên, tư thế làm chủ như thế nào mới là đáng nói. Năm 2012, hơn 25 triệu khách khách đến Malaysia, hơn 22 triệu khách đến Thái Lan, đến Singapore là 15 triệu, trong khi đến nước mình chỉ có 7 triệu. Anh nói, hàng ngàn công ty du lịch chứ chỉ có khoảng vài ba trăm công ty là có đam mê, có tâm với nghề, số còn lại mở ra vài tháng rồi đóng cửa. Thế giới 7 tỷ người, mà Việt Nam thì mới nhận có 7 triệu du khách, thì không lo thiếu nguồn cung nếu đầu tư thời gian tìm kiếm khách. Đằng này không, trí tuệ toàn dùng vào việc hướng về công ty cũ, coi bên đó làm gì thì phá. Rủ hết nhân viên về, vây cánh với nhau cạnh tranh cho sếp cũ biết mặt, không rõ hận thù gì dữ dội vậy. Nhưng đâu vài ba tháng lại tan rã, chửi nhau ỏm tỏi vì ăn chia không đều, thằng này nói thằng kia ăn gian.

Thượng bất chính, hạ tắc loạn. Cha mẹ ăn cắp, nói dối thì đừng mong con cái mình trở thành người tử tế, vì nó bắt chước. Thấy sếp “ăn”, thư ký bèn mỗi chiều xách về nửa gram giấy A4, để dồn cuối tháng đem ra cửa hàng photocopy. Thủ quỹ thì thụt két gửi lấy tiền lãi qua đêm, hoặc đem ra cho người ngoài vay nóng, lúc kiểm tra thì mượn đâu đó bỏ vào. Tài xế thì ăn xăng, đổ 3 triệu lấy hóa đơn 5 triệu. Ảnh nói, đến như bà lao công công ty ảnh, chiều về còn bỏ trong giỏ 1 chai nước rửa bồn cầu. Toilet tuần nào cũng hết cả chục chai. Bị bảo vệ phát hiện tịch thu thì ôm giỏ ngồi khóc. Nói chị bỏ cả chục triệu mới mua được suất vô đây làm, chính cái cô trưởng phòng hành chính admin ăn khoản tiền này của chị chứ ai, trong khi lương lao công chỉ có 2-3 triệu, nên chị phải tìm cách thu hồi “dzốn”. Anh hỏi cô trường phòng hành chính thì chối bay chối biến, nói bà đó đổ oan cho em, chứ em đời nào lấy tiền của ai, em thuề em thuề...

Tony nghe mà lòng buồn. Mới hỏi anh sao không tuyển nhân sự cấp cao người Việt, trả lương y chang Tây vậy. Ảnh nói cũng thử 3 lần rồi, nhưng 1 thời gian ngắn thì bị công ty khác săn mất. Thể loại đến với mình chỉ vì tiền, thì cũng có thể bỏ mình ra đi nếu có ai đưa tiền nhiều hơn. Còn mấy công ty khác, thay vì tuyển người mới ra trường về đào tạo để sử dụng, họ lại thích đi dụ dỗ nhân sự mấy công ty khác cho khỏe. Nên sinh viên tốt nghiệp thì hẻm có việc làm, mà doanh nghiệp cứ mãi đi săn bắn chứ hẻm chịu gieo trồng.

Anh nói, chưa bao giờ niềm tin giữa con người, giữa các doanh nghiệp với nhau lại đắt đỏ như bây giờ. Em có thấy cảnh cả trăm người nhảy vô hôi bia trong ánh mắt bất lực của anh tài xế xe tải không. Em có thấy hàng ngàn người giẫm đạp lên nhau để lấy được 1 quả quýt, 1 nhành hoa để làm lộc trên bàn thờ đức Thánh Trần không. Miễn là mình có, ai chết mặc ai. Nhà phố lô nhô, ai cũng làm nhà mình cao hơn, đẹp hơn, sạch hơn, còn rác thì quét qua nhà bên cạnh. Đi xe máy giành làn, lấn tuyến, bóp còi inh ỏi, chửi con này thằng kia sao không nhường cho họ. Xếp hàng thì thích chen ngang, mình phải hưởng trước, chen lấn cả với bà bầu, người già và trẻ em. Làm cái gì cũng coi có khả năng phết phẩy trong đó không thì mới làm. Suốt ngày suy nghĩ chuyện trục lợi cỏn con nên dáng vóc nó dần thấp đi và trí óc nó dần bé lại. Không dám bước hiên ngang. Đi đâu cũng sợ gặp người quen cũ, mặt cúi gầm, miệng mồm lí nhí, đớn hèn.

Nghe anh nói, Tony thấy bắt mệt. Mặc dù gật gù nhưng trong lòng nghĩ khác. Chắc anh này suy nghĩ tiêu cực bi quan mà nói quá, chứ xã hội thiếu gì người tốt. Vẫn còn đó bao nhiêu con người “ sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”, trung thực, hào sảng, quả cảm, nhân cách đẹp lung linh. Bao nhiêu người cần mẫn làm giàu bằng chính sức lực và trí tuệ của mình, vinh quang và chân chính. Chứ đâu phải ai cũng rẻ tiền như anh nói vậy.

Thấy anh căng thẳng nên Tony mới nói đùa, thôi để em tham gia cạnh tranh với anh cho vui nhé, em sẽ mở công ty trách nhiệm hữu hạn Chụp Giật. Tên tiếng Anh là “ Grasping and Tugging Co., Ltd”. Có 2 thành viên góp vốn. Chủ tịch Hội đồng quản trị, anh Trần Văn Chụp và phó chủ tịch, chị Lê Thị Giật.

Ai gọi tới, tiếp tân sẽ “Alo, dạ công ty Chụp Giật xin nghe”!

Thôi chơi tổng đài tự động nhờ bạn nào nói giọng Huế lồng tiếng cho hay.“Cạm ơn quỵ khạch đã gọi đện công ty trạch nhiệm hữu hạn Chụp Giật. Gặp anh Chụp, bậm phím 1. Gặp cô Giật, bậm phím 2. Còn nệu không gặp ai thì làm ơn cụp mạy”

Chủ nghĩa Makeno

Chủ nghĩa Makeno

Mỗi năm nước ta có 130-160 ngàn người ung thư mắc mới, số liệu được công bố tại Hội thảo do Hội Ung thư Việt Nam tổ chức ngày 16/10 vừa qua (http://tuoitre.vn/tin/can-biet/20141017/benh-ung-thu-khong-ngung-gia-tang/659569.html).

Vậy là cứ mỗi năm, số người mắc căn bệnh “phải chết” này bằng dân số một thành phố nhỏ thuộc tỉnh. Và cứ mấy năm sau, dân số tương đương một thành phố nhỏ như vậy sẽ bị xóa sổ, là người Việt với nhau, bạn có cảm thấy đau lòng?

Xuống An Giang thăm anh Thìn, một nông dân trồng rau, Tony thấy rau mướt quá nên xin một ít, anh Thìn nói “cái đó để cắt bán. Nhà ăn trồng bên này, chú ăn thì cắt bên này”. Như vậy, người ta chỉ ăn sạch cho gia đình mình, còn “ra chợ bán” cái khác. Nói rồi anh Thìn uống ngụm cà phê, ngồi nhìn “cánh đồng bất tận” trước mặt, không rõ nghĩ gì.

Tony lên Đắc Lắc thăm anh Phúc, anh có 1 trang trại cà phê lớn. Anh Phúc nói tui rào lại mấy chục cây cà phê này, không phân không thuốc, để nhà dùng. Tony hỏi ủa là sao, anh Phúc nói cà phê trồng ở phía sau là “hàng chợ”. Tony chợt nghĩ về ly cà phê anh Thìn uống hôm bữa…

Tony xuống chợ Kim Biên, thấy “hương cà phê tổng hợp” là mặt hàng bán chạy nhất. Anh Trung, chủ 1 sạp ở đây nói với Tony, mấy cơ sở rang cà phê nó nói, nếu không bỏ cái này vô, cà phê không dậy mùi thơm, không bán được. Rồi chỉ vào mấy thùng LAS (chất tạo bọt), họ cũng mua cái này nữa nè em, không có LAS sao có bọt. Rồi rang phải cháy đen cháy đỏ, bỏ bơ, nước mắm…để có màu và mùi “đậm đà gu Việt”. Thấy sợ, bây giờ Tony mua cà phê Arabica về tự rang tự xay, pha loãng toẹt và cảm thấy yên tâm. Mỗi lần ra quán, nhìn những ly cà phê sóng sánh đen ngòm kia, Tony cảm thấy kinh hoàng. Dù bạn bè cứ khuyên, thôi kệ, mắt không thấy là được, cũng sống có là bao.

Tony đi ăn ở hàng bún miến trên phố Hàng Mành, do chị Ngọc, một người quen, mở bán. Chị nói miến này chị bán cho khách, em ăn thì vô sau nhà chị nấu riêng cho. Mì chính (bột ngọt) này chị mua chợ Đồng Xuân 50 nghìn một cân, gà này là gà dai thải của Hàn Quốc, chị và các con không dám ăn em à. Để chị nấu riêng cho, em đẹp trai quá, chết sớm uổng.

Tony chợt nghĩ. Rồi một ngày, anh Thìn, anh Phúc, anh Trung, chị Ngọc…đều gặp nhau ở bệnh viện ung bướu, nằm ở 4 cái giường trong 1 phòng bệnh. Cả 4 đều ngơ ngác không hiểu vì sao, mình đã phòng kỹ đến vậy mà…

Vấn đề nằm ở đâu, nếu không phải nằm ở nếp nghĩ? Nếu người Việt chúng ta không nghĩ cho người khác, không thương đồng bào mình, thì con số 160,000 người mắc ung thư mỗi năm ở Việt Nam sẽ không dừng lại.

Ở biên giới Việt Trung, hàng ngày vẫn ùn ùn lê,lựu,táo,nho xanh nho đỏ, mì chính, bánh kẹo…Cơ quan hữu quan ư, không có cơ quan nào có thể quản lý nổi 300km đường biên, và hàng vạn người qua lại biên giới hàng ngày. Nguyên tắc nước chảy vùng trũng, nơi đâu có tiêu thụ thì nơi đó có cung. Khi các tiểu thương ở chợ vẫn lấp liếm nguồn gốc xuất xứ hàng hóa của họ bán, khi các nông dân vẫn âm thầm tự manh mún cứu gia đình của họ bằng cách “trồng riêng nhà dùng”, thì cứ mấy giây, các bệnh viện ung bướu lại có một người nhập viện.

Và ở Đà Lạt, nông dân vẫn đổ bỏ bắp cải, hồng, cà chua cho bò ăn. Và ở Phan Thiết, nông dân vẫn cứ để thanh long héo úa trên cành, vì “công hái còn cao hơn giá bán”. Ở dọc tuyến phố, những người Việt đội nón cần mẫn đẩy xe bán nho xanh Made in China, ghi xuất xứ Phan Rang. Các xe tải chở khoai tây từ biên giới vẫn ùn ùn chạy lên Lâm Đồng, nơi đó các tiểu thương cần mẫn lấy đất đỏ bazan trét vào, hóa phép thành khoai tây Đà Lạt…

Tất cả, đều gốc từ một nếp nghĩ LỢI ÍCH CỦA MỖI CÁ NHÂN, bạn có chút lương tri, hãy nghĩ cho người khác, nghĩ lớn cho cộng đồng. Vì nếu để mặc người, thì người cũng để mặc ta.

Đọc xong bài này, bạn có suy tư hay cũng chỉ là makeno?

P/S: Makeno là thành ngữ gần đây của giới trẻ, nghĩa là “mặc kệ nó”

Chuyện ở đế quốc Mĩ

Chuyện ở đế quốc Mĩ (i ngắn hay hơn y dài)

Mọi người ép dữ quá bắt kể chuyện ở Mĩ, hẻm muốn nghe chiện Việt Nam nữa.

Thật ra do tiếng Việt kém đi thấy rõ nên nói ko được nhìu. Năm ngoái vừa PV visa Mĩ xong bước ra khỏi lãnh sự quán ở đường Lê Duẩn thì bắt đầu cứng lưỡi, chỉ có thể bập bẹ tiếng Việt, ghé tiệm cafe ở Kumho ra dấu mãi con bé bán mới biết là đang cần 1 ly cafe sữa đá. Vô phỏng vấn visa thì nói bảo vệ anh ơi mở cửa cho em, bước ra – khi biết được cấp visa rồi – thì nói pls help open the door for me làm anh bảo vệ sợ hãi nói Yes Sir. Từ đó đến giờ mình chuyển qua nói và viết song ngữ (giống trường tiểu học quốc tế). Hồi xưa vấp cục đá té thì quay lại chửi ” má!”, còn giờ thì rú lên ” oh my god” hay ” fax you”. Sounds so Mĩ.

Tiếng Mĩ thì tiến bộ, nói 1 tràng dài nhưng không ai hiểu. Thỉnh thoảng nó hiểu được 1 câu thì nó nói mày nói giống trong sách. Nên Tony có thủ sẵn 1 miếng giấy và 1 cây viết, không hiểu thì viết ra dí vào mặt bọn Mĩ cho nó đọc. Nước Mĩ nên coi lại nền giáo dục của mình và tăng cường học tiếng Anh cho công dân Mĩ.

Hình chụp vẫn chưa xong nên vẫn chưa post lên được. Các nghiệp vụ về photoshop cắt ghép hình vẫn chưa xong, để vài bữa về nước nổ là đã đi chỗ đó rồi, nhưng thực ra chưa đi, tính mình hay khoe nên chưa đi mà cũng nói đi rồi cho mọi người thèm chơi. Nhưng lỡ đứa nào cắc cớ bắt trưng hình ra làm evidence thì cũng phải có chứ không nó bảo điêu (xạo), đang vất vả search trên google image để lồng ghép. Ví dụ ghép đang ngồi vắt vẻo trên tượng đài nữ thần Tự Do hay đang bắt tay với ông Obama. Hạc chả được bao nhiêu, suốt ngày bận rộn với mấy cái này.

Và mùa xuân ấm áp thì bãi cỏ xanh non nào cũng nằm xuống chụp hình tạo dáng. Bắt chước trong mấy cuốn catalogue quảng cáo du học, thấy bãi cỏ là sõng xoài nằm xuống chụp, trên tay cầm vài cuốn tập. Còn bây giờ thì đang tuyết trắng nên phải dành thời gian để nô đùa với tuyết. Bà chủ nhà trọ nói sao sáng nào tao mở cửa ra cũng thấy mày lăn lộn trên đống tuyết trước nhà vậy, không lạnh à. Mình nói đó là môn thể dục buổi sáng của tao. Nói đoạn, mình lấy tuyết vo thành 1 cục (bên này nó gọi là snow ball) ném vào cửa sổ nhà bên cạnh cho nó vỡ tung tóe ra rồi cười sằng sặc.

Ai ngờ cái cửa sổ đấy là phòng ngủ của ông hàng xóm. Già lớn khó ngủ, gần sáng chợp mắt được thì đã bị ném tuyết vào cửa sổ ầm ầm, nên ổng khó chịu chống gậy qua phàn nàn. Bà chủ nhà mình mang kẹo dừa ( mình cho bà này nhưng bà này răng giả không ăn được, ai tới nhà cũng đem ra nói this is the best coconut candy all over the world) ra ép ổng ăn, an ủi nói ông ơi thôi kệ thông cảm, as he is a tropical student (anh ấy là 1 sinh viên nhiệt đới).

Làm gì có doanh nhân ở nước ta?

Đúng là chẳng có cái cực nào giống cái cực nào. Đi làm con buôn, đối tượng bị miệt thị một thời, gắn liền với thành ngữ “con buôn ép giá”, bây giờ người ta gọi là doanh nhân – giống như con hát bị vua Tự Đức mắng là xướng ca vô loài, giờ được gọi là ca sĩ. Mà thật ra, ở đất nước này, làm gì có doanh nhân, chỉ có nhóm người tự nhận mình và 1 nhóm trông giống giống doanh nhân mà thôi. Nếu chỉ mở 1 cty để trở thành doanh nhân thì ai cũng làm được. Nên nghe ai nói tôi là doanh nhân, nghe buồn cười không chịu được. Hôm bữa gặp chị kia, trang điểm mắt xanh lè, môi lem luốc, vú móm lòng thòng, nói chị là nữ doanh nhân nè em, chị mới mở công ty. Có ông làm cò đất, vài năm trúng nên lên luôn đại gia, gia nhập hội doanh nhân, tức 1 nhóm người biết mặc vét, đi xe hơi và có đi quánh golf và hay đi họp hiệp hội. Hôm bữa có tham dự hội thảo nói về 3 kịch bản bất động sản của thành phố ta, thấy mấy ông ngồi họp ở Caravel Hotel mà kéo quần lên đầu gối, chắc cho mát, lòi chân phèn và lông lá 1 đống, sau đó ra đưa card nói anh là nam doanh nhân thành đạt ở Hóc Môn nè em. Đứng gần hôi nách không chịu được và đôi giày Ý nhưng vớ Trung Quốc, lâu không thay nên bốc mùi thum thủm. Nhưng thôi, khách hàng mà, ráng nịnh.

Cũng lớn tuổi nên Tony suốt ngày líu lo nịnh bợ the so-called đại gia hay doanh nhân gì đó, thì mệt mỏi vô cùng. Lúc Tony còn đi buôn sắt thép cho các đại gia xây dựng, đi nước ngoài suốt. Đạt doanh số, các đại gia được các suất đi tham quan. Ở trong nước thì kẻ hầu người hạ, lên xe xuống ngựa quen nên đi ngoại quốc (ý nói mấy nước phát triển) đại gia bức xúc lắm. Không đi ngoại quốc thì lúc trà dư tửu hậu ở VN không có gì để khoe, nên cực chẳng đã phải đi. Cặp chân chắc lâu quá không sử dụng nên teo tóp (đại gia hay vén ống quần lên là vì vậy). Nhất là khoản đi bộ, từ ga tàu điện đến chỗ cần đến, thậm chí taxi hay xe bus cũng vậy, ít khi nào ở ngay vị trí cần đến, thường phải đi bộ. Thế là các đại gia kêu mỏi chân, chê bai là hẻm bằng Việt Nam. Nhưng rút ngắn lịch trình thì không ai chịu, phải tới cho bằng được chỗ nổi tiếng đó để chụp cái hình (các cty du lịch ghi trên tour chi chít điểm tham quan mới mong bán được tour là vì vậy). Nhu cầu khoe của đại gia cao hơn nhu cầu tìm hiểu văn hóa lịch sử của điểm tham quan, nên rút kinh nghiệm, chỉ cần đưa đến và chụp hình, không cần thuyết minh làm chi cho mệt. Đi du lịch cốt để chụp hình, tụi Mỹ nó nói là Chinese-style tourism, tức du lịch kiểu Trung Quốc, hẻm biết vì sao lại gọi vậy nữa.

Một nhóm các đại gia đi chung thì phải hết sức khéo léo, vì người nọ muốn hơn người kia (A mua đồng hồ 5000 usd thì B sẽ phải mua 6000 USD để… hơn A), nên việc tiết lộ giá tiền là điều không nên với người hướng dẫn. Rồi ăn uống, sẽ phải ăn có nước mắm, chanh và ớt, dù là cao lương hay mĩ vị gì của Tây Tàu đều không hợp khẩu vị, nên vượt qua cửa ải hải quan để mang theo các gia vị này là điều phải làm. Nếu không thì phải mua ở các siêu thị người Việt or Tàu, kẻo các đại gia không hài lòng, đùng đùng bỏ về khách sạn ăn mì tôm. Đi sở thú, đại gia có thói quen khoe là tao đã kinh qua rồi mặc dù trong lòng cũng tò mò muốn coi nhưng phải nói kiểu chảnh mới được, nên phải khéo léo năn nỉ đi đến cho đủ điểm tham quan, năn nỉ 1 câu là gật đầu ngay. Ví dụ đi ngang qua chuồng hổ, đại gia Bình Dương sẽ nói nhà tao có nuôi, khỏi coi, đại gia Hà Nội sẽ nói tao có ăn thịt rồi, khỏi coi, hay đại gia Cà Mau (không muốn mình bị xem là cà chậm), sẽ nói, tao có uống… cao hổ cốt rồi, khỏi coi…. Câu hỏi mà đại gia nào cũng cười ngây ngất là “chắc sếp đã ăn thịt con này rồi ấy nhỉ”….

Thêm nữa là chuyện nhà và chuyện xe. Biệt thự và xe hơi là 2 trong 3 yếu tố quan trọng cấu thành nên đại gia Việt (yếu tố thứ 3 là chân dài-sẽ nói sau), nên các đại gia có sở thích là đi ngoại quốc rồi tranh thủ mua biệt thự cho con nó sang học, đi ngắm các siêu xe để ưng bụng thì “nói nó tính giá rồi giao về VN cho anh/chị”. Nên Tony đâu có muốn đi châu Âu đâu, ngồi máy bay mấy chục tiếng ê đít thấy mẹ, nhưng vì mấy lão đó muốn đi Ba Lê coi tháp Ép Phen, rồi qua Luân Đôn coi đồng hồ Bit Ben, rồi qua Milan mua giày da bóp da, coi xe Phe Ra Ri, đi Thụy Sĩ coi cáp treo núi An Pơ… nên phải chiều. Có điều “Á Á dạ dạ… em qua liền” (mai viết tiếp, đang ở khách sạn, đại gia gọi qua phòng coi 他们今天买的东西- đi lẹ sợ đại gia giận, quýnh quáng nên đang ở Ý, không nói tiếng Ý mà nói lộn tiếng Tàu mới ghê.

Tua Gai

Tua Gai (nghe giống bạch tuộc và xương rồng)

Một bữa ăn bây giờ, thực sự chứa đựng biết bao là sự đầu tư trí tuệ, nhất là trong 1 thời kỳ sự an toàn thực phẩm là vấn đề nóng bỏng. Thử liếc sơ qua 1 thực đơn các thực phẩm hiện nay trong 1 buổi tiệc:

1. Heo tai xanh quay chấm nước tương 3-MCPD.
2. Gà dai Hàn Quốc hấp lá chanh.
3. Tôm dư kháng sinh hấp nước dừa.
4. Bò lở mồm long móng sốt vang.
5. Bún phoọc môn ăn với nước mắm có urê.
6. Chả giò hay nem ướp hàn the và muối diêm để cả tháng không hư, ăn không hết bữa sau bán tiếp.
7. Rau muống tưới dầu nhờn xe máy xào tỏi…
8. Rau sống và rau thơm các loại.

—và cứ thế, người ta vô tư đưa những cái được gọi là cao cấp ấy vào cái bao tử bé nhỏ và mong manh kia. Mà người Việt, có lẽ là dân tộc ăn rau sống nhiều nhất trên thế giới (Không dám chắc vì Tony cũng đi không nhiều lắm, còn những nơi mà anh ấy đi qua, rau sống chỉ dừng lại ở hành, salad, các loại rau thơm gia vị, lá dâu lá mè, cải xoong… còn tất tần tật người ta chiên xào nấu soup hết, kể cả người Trung Hoa, Lào, Cambodia… các nước giáp ranh).

Người Việt thích ăn tất cả những loại rau sống, khế, chuối chát, hoa chuối, thêm vào một số loại lá cây như lá xoài non, lá mận, lá sung, lá cách, lá lụa, lá mơ, lá ổi, lá chùm ruột, kể cả các loại thuộc họ cỏ lá rộng như kèo nèo, lục bình, bông súng, rau má, rồi cải xanh, rau nhút, rau muống, lá lộc vừng, lá bần, lá me, lá sấu, lá cóc… ăn sống tuốt tuồn tuột. Đi siêu thị ở nước ngoài, Tony cứ đừng tần ngần ở quầy rau, rồi cứ so sánh cái này to hơn ở nước mình, cái này nhỏ hơn nè, cái này mắc quá, ở Sài Gòn có 5 ngàn đồng 1 bó hành còn bên London tới 1.75 bảng nhưng chỉ có 3 cọng. Còn mấy cái bồn hoa giữa đường phố Tokyo hay Thượng Hải, không biết nó trồng cái loại cây gì mà nứt đọt non mơn mởn, nhìn là muốn bứt xuống luộc chấm nước mắm kho quẹt, ăn cho đã.

Hồi còn học tiếng Anh, Tony hay đưa khách nước ngoài đi tham quan để rèn Anh ngữ, nhưng lúc đó còn bé quá, nên ngây ngô không biết văn hóa nước nào là nước nào, nghĩ mình thích ăn gì thì khách cũng vậy. Vào quán toàn đặt món mình thích ăn. Nên sau 1 ngày được Tony nhiệt tình giới thiệu ẩm thực truyền thống, khách cứ nghe Tony đưa đi ăn tối là sợ hãi, nhưng Tony cứ ép ăn, bữa sáng thì lòng lợn tiết canh, bữa trưa thì thịt chó mắm tôm, buổi chiều thì bún mắm bún riêu bánh canh bánh bèo… đâu 3 ngày là tụi nó khóc ròng vì đói. Nhiều khách 80 tuổi nói tụi tao 80 năm nay lớn lên trong bánh mì và bơ sữa pho mát, nên mày ép ăn như vậy, cầm đũa không cầm được, ban đêm về khách sạn không ngủ được vì đói. Nghe vậy, Tony giận dữ, gắp bỏ đầy chén ép ăn, rồi giả bộ nói mày không ăn ở đây người ta sẽ giận, ngon lắm ăn đi ăn đi. Nên khách ăn mà nước mắt rơi lã chã trên bát, nước mắt chan hòa với nước canh cua rau đay… mà không húp là bị hướng dẫn viên Tony trừng mắt, xỉa xói, bắt shopping là chết tiền luôn.

Có lần, đưa đoàn Ấn Độ vào quán bánh tráng Trảng Bàng, bọn nó nhìn nhau cười ngất ngây khi trên bàn là 1 đống các loại lá, rồi thấy thực khách và Tony bứt lá bỏ vô miệng rào rào, nên chụp hình khí thế. Kêu bọn nó ăn, bọn nó một mực từ chối, nói we can not eat those leaves. Một lần khác, anh ấy dắt 1 đoàn khách Tây đi chơi, đi ngang qua khu vực trồng điều (đào lộn hột) của Đồng Nai, mùa thay lá. Thấy các cây trơ trọi, một người trong số họ (ông này có vẻ đã từng qua VN, thấy hay múa may giải thích với mấy người khác) nói ở đây khí hậu nhiệt đới cây tươi tốt quanh năm, không có mùa đông nên cây không có rụng lá. Có lẽ là dân địa phương ăn hết lá rồi, nên cây chỉ còn trơ trụi thế kia. Cả đoàn gật gù…. Ông Mark còn bảo hôm nào rủ Tony sang nước tao chơi, nhà tao có mấy cây giống như vậy có lá tươi tốt lắm, thích cứ hái xuống ăn với cơm. Xuống xe cho khách đi tự đạp xe tham quan cồn Thới Sơn dưới Tiền Giang, khách về, đứa nào đứa nấy khệ nệ 1 đống lá gồm lá chuối, lá dừa, lá mít, lá tre… nói thôi tụi tao tặng mày để ăn dinner tối nay, khỏi tip cho mày nhé. Tụi nó cứ nghĩ Tony là động vật nhai lại ấy. Nên nghỉ, không làm hướng dẫn nữa.

Những ngày xưa thân ái….

Mấy bữa rày lo hạc hành, thi cử mệt moả quá nên không kể chiện, giờ rảnh kể típ nha. Chuyện gì ta… già cả nên nhớ quá khứ hơi nhiều. Hôm bữa đi ăn bún bò, gặp con bạn cùng học lớp 3 ngồi bán, nó nhận ra Tony nên gắp thêm mấy miếng gân bò đang hầm làm Tony trệu trạo nhai cả buổi không ra khỏi quán nó được, nhìn đôi tay thoăn thoắt xắt thịt bò của nó thật là cảm động, kỷ niệm ùa về, với những buổi tan trường tinh khôi trong tà áo trắng, những cuốn lưu bút chuyền tay, những cánh phượng hồng ép vào trang vở, Tony nói vậy làm nó ngơ ngác vì nó nghỉ hạc hồi lớp 5. Khổ, kỷ niệm hạc sinh của Tony chỉ có vậy nên ai hỏi đến thì tuôn ra vun vút.

À kể chuyện đi xin việc làm đi. Dạo này quá khứ hiện về lộn xộn nên nhập đề và thân bài hẻm dính dáng gì với nhau, mong cô thông cảm.

Hồi đó tốt nghiệp ĐH xong, nghĩ mình ghê gớm lắm. Đứa nào mới rời đít khỏi ghế nhà trường không nghĩ vậy. Nghĩ mình giỏi, mình học hành thế này thế kia phải bước vào những tập đoàn lớn như Boeing Airbus… nên vào làm công ty nào cũng thấy không hài lòng, ba bữa là nghỉ. Lương thấp nghỉ, môi trường không có nói tiếng Anh nghỉ, thậm chí sếp xấu quá nhìn nhức đầu nên nghỉ, đồng nghiệp hôi nách cũng nghỉ… Một trong những lý do thường trực mà bọn mình lúc đó hay cafe để tám, là nói xấu sếp, thậm chí chê sếp ngu, tức thiểu năng trí tuệ theo ngôn ngữ bây giờ. Mấy nhóc chỉ hơn 20 tuổi nhưng nghĩ mình khôn, còn mấy ông sếp bà sếp thì lúc nào cũng ngu (ngu mà họ làm sếp, chỉ đạo mình akkaa). Thường mà những ai nói người khác ngu thì chính bản thân họ chưa trưởng thành, dù tuổi lớn thế nào. Ngoài chợ, bà bán cá chê ông bán rau ngu, ông bán rau cũng không vừa, quay qua chửi bà bán mắm là thiểu năng trí tuệ, không phân biệt mắm thật và mắm dỏm, bà bán mắm tức mình ném mắm vào mặt ông bán rau. Ông bán rau sẵn tiện vắt chanh, ớt lên mặt luôn, rồi tiện tay gọt trái dưa leo và cà pháo đang bày trước mặt… đưa lên chấm mắm, ý lộn, đắp mặt, 1 hồi thì đưa hết vào mồm, vừa đẹp da vừa ngon miệng. Nên giờ thấy ai chê người khác ngu hay thiểu năng gì đó, mình thông cảm lắm. Ai cũng cần có 1 thời bé dại để lớn lên.

Hình minh họa chứ hổng phải Dượng Tony nhé mấy bạn.

Trong khi chờ đợi những tập đoàn lớn đăng báo tuyển dụng để nói dối rồi trốn đi phỏng vấn, việc kiếm 1 cty tư nhân vào làm đỡ cũng là một giải pháp khôn, lúc đó cả bọn ngồi nghĩ như vậy. Ôi đất nước tôi với 1 thế hệ trí thức khôn hết biết. Nên phỏng vấn công ty tư nhân nào cũng giả bộ hứa hẹn, kiểu em sẽ gắn bó công ty mình đến suốt cuộc đời, hay em sẵn sàng bảo vệ công ty mình bằng máu của em (giống ông nào ở Cuba hồi xưa tuyên bố, vì Việt Nam, chúng tôi sẵn sàng hiến dâng kể cả máu, nhưng máu đâu không thấy chỉ gửi qua mấy tấn đường uống xong sợ diabetes muốn chết).

Xong ké Tony đi làm. Nào công ty TNHH Hoàng Hôn, TNHH Lam Chiều Tím Biếc gì đó, nhiều đến nỗi giờ chả nhớ hết. Công ty khá được 1 tháng, còn thông thường là 1 tuần… Chỉ có 2 công ty để lại ấn tượng nhứt. Công ty đầu có sếp nữ. Cả đám nhân viên mới vô suốt này nói bà ngu, cái gì cũng nói ngu cho được. Bà ấy thì đâu có thừa nhận, ngày nào cũng xoen xoét cãi lại “mấy em tưởng chuỵ ngu à, chuỵ ứ chịu đâu, chuỵ khôn lắm nhé…”. Thế là sinh nhật của bà ấy, tụi mình tặng cho 1 kg muối i ốt. Ban đầu bà ấy vui lắm, vì nói ai tặng chuỵ gạo vào muối tức ý muốn chuỵ sung túc đấy. Chị ấy thích lắm, ăn lấy ăn để. Nhưng đâu được 2 tuần thì bà kêu cả bọn vào phòng, đóng cửa cái rầm, bảo “Hôm qua chuỵ xem tivi có câu khẩu hiệu là hãy dùng muối có chứa i ốt để phòng bệnh đần độn, chuỵ hiểu ra rồi nhé. Mấy người nói chuỵ vậy sao, chuỵ hận mấy người, chuỵ hận, chuỵ hận, mấy người hãy đi đi” ( chị này xuất thân là diễn viên đoàn cải lương Hương Mùa Thu dưới Cà Mau, chuyên đóng vai đào mùi). Thật ra muối thấm vào người chị 2 tuần nên chị đã thông minh lên rất nhiều. Thế là Tony và đồng bọn bị đuổi việc.

Qua cty thứ 2 thì đâu được 2 ngày thì đồng bọn phát hiện ông sếp cũng ngu nốt vì ổng không biết dùng máy scan và phát âm tiếng Anh buồn cười vãi. Fax mà đọc là phắc, suốt ngày nhắc nhở “Lan ơi em phắc cho anh chưa, em bận quá thì nói cái Tuyết nó phắc giùm, rồi sao sáng giờ chưa phắc Hồng Kong, phắc Pháp, phắc Mỹ…” làm người ngoài nghe tưởng cái Lan là đứa lăng loàn xuyên quốc gia. Thế cũng là sinh nhật của ông ấy, anh em trong phòng bèn cùng nhau tặng ông ấy 1 hộp sữa có chứa DHA. Ông ấy vui mừng khôn xiết, đem về nhà sáng chiều đều lôi ra uống. Uống mãi đến 1 tháng sau, lòi ra miếng giấy dưới đáy lon ghi rõ “sữa bổ sung DHA giúp trẻ thông minh”, ông ấy hiểu ra là bị chơi xỏ nên kêu cả phòng lên. ” Các em phải rời công ty trong vòng 7 phút” – he said. “Em có thể rời công ty trong vòng 6 phút”- said Tony. Nói qua nói lại một hồi kiểu game show gì đó thì Tony nói “Em có thể rời trong vòng 1 phút”… Ông ta giận dữ “mời em rời”.

Thế là lại bị đuổi việc. Gọi í ới đồng bọn, tao bị đuổi rồi nè, đi cafe đi. Và đồng bọn nói chờ tao chút, để kiếm gì vô chọc sếp cái đã. Đâu 1 tiếng sau thì cả bọn bị đuổi việc sạch trơn, ra Hồ con rùa uống cafe rồi đi hát Karaoke inh ỏi.

Nói khéo

Chiều nay hẻm muốn viết mà bị mắng dữ quá nên đành mở ra viết vài dòng. Bảo kể chuyện gì cũng được….

Bèn kể chuyện hồi năm 2003-2004 gì đó. Hồi đó công ty mới mở, tuyển được 2 đứa nhân viên, 1 đứa làm 1 bán thời gian, nó đòi 800 ngàn 1 tháng, Tony kỳ kèo mấy ngày nó mới chịu làm cho mới giá lương là 700k đồng/tháng. Còn 1 đứa còn lại là sinh viên thực tập, không nhận tiền. Nhưng nó muốn đến lúc nào thì đến.

Vì công ty nhỏ nên mình làm sếp cũng chạy chiếc wave alpha màu đỏ chói chang, có lần đi nhậu về cầu Thị Nghè té trầy xước hết. Đâu có tiền rào tấm ván ép thành cái phòng cho Tony ở trọ phía sau, công ty làm phía trước, có máy lạnh nhưng hẻm dám bật, nóng thấy bà.

Một buổi sáng, thằng bán thời gian vào làm và nghe điện thoại. Đầu dây bên kia muốn gặp Tony để bàn thảo 1 cái hợp đồng, nó nói ” dạ chị ơi chút chị gọi lại chứ Tony đang ngủ nướng giờ chưa dậy”. Trời ơi, mình nằm trong phòng mà muốn ra dzộng nó 1 cái quá, vì đang mặc quần đùi và chưa quánh răng rửa mặt chứ không thì toi mày rồi nha con. Sau đó thì mình dặn là bữa sau ai gọi, thì phải “good morning, may I help you” trước, sau đó nói khéo là Tony đi ra ngoài, vui lòng để lại tin nhắn. Bữa sau ông già dưới quê lên thăm, ở bến xe miền Đông, gọi điện ra đón. Tony cũng đang ngủ. Nó nghe điện thoại cũng nói khéo là ” Good morning, what can I do for you sir? A, Mr Tony hả? Yes yes no no … “. Nói xong ông già ú ớ sợ hãi cúp máy liền vì nghĩ gọi nhầm vào đại sứ quán Mỹ (ông già trước 75 có học tiếng Anh lõm bõm).

Ông lấy giấy ra, cẩn thận bấm số gọi lại, nói ” bác muốn gặp thằng Tèo, nó lên Sài Gòn thành Tony đó, bác muốn gặp nó nói chuyện chút. Nó đang đâu, bác là…” Chưa kịp nói thì bị nó mắng sa sả ” yêu cầu anh tôn trọng nội quy công ty chúng tôi, anh hãy để lại tin nhắn, chứ anh đừng nên hỏi nhiều về việc Tony đang làm gì nhé. Tony không cho nói đâu. Anh thông cảm”. Nói rồi nó cúp máy và ghi vào sổ note ” sáng ngày …tháng…một khách hàng nam gọi, yêu cầu gặp Tony, còn nói xúc phạm Tony là thằng Tèo nữa, mà lúc đó Tony đang ngủ nướng nên em kiên quyết không cho gặp và đã nói khéo với khách hàng là Tony đi vắng”. Cuối tuần đọc cái weekly report của nó mà muốn quánh cho nó chết tươi.