Thiết kế cuộc đời

Có những con người, 60 tuổi vẫn loay hoay tìm lẽ sống
Có những con người, nhắm mắt xuôi tay khi ước mơ vẫn cứ còn dở dang
Có những con người, một ngày sống là một ngày vui. Buổi tối trước khi ngủ, nhìn lại một ngày, họ mỉm cười và giấc ngủ đến với họ thật bình yên. Sáng dậy, khi tung chăn và mở cửa sổ hít gió trời, họ lại tràn đầy năng lượng cho một ngày mới...

Vậy, cái gì khiến họ có được niềm vui đó?

Nói nôm na như vầy, đời người, mình phải có sứ mạng, mission of life. Mình sinh ra trên trái đất này, rồi khi mình chết đi, điều gì khiến mình hạnh phúc nhất khi đạt được? Đó chính là mission của cuộc đời.

Có bạn chọn misssion đời mình là 1 nhà giáo dục. Thì con đường mình đi phải là con đường giáo dục, dù có lúc muốn buông xuôi. Đừng nghe lời rủ rê của người khác mà đi buôn, hay làm nghề khác. Ngay cả đi buôn thành công, thì mình cũng thấy số tiền mình kiếm được chẳng ý nghĩa gì. Bạn chỉ hạnh phúc khi thấy học trò mình thành đạt, biển rộng trời cao vẫy vùng....

Có bạn chọn mission cuộc đời mình là thầy thuốc, cứu người. Thì cứ tập trung sự nghiệp ấy. Học chuyên môn thật tốt. Học xong bác sĩ, lên chuyên khoa cấp 1 cấp 2, rồi đi tu nghiệp nước ngoài, rồi về nước tham gia các chương trình giúp đỡ bệnh nhân vùng sâu vùng xa, có thể mở phòng mạch tư, bệnh viện tư...nhưng không được xem lợi nhuận là mục đích duy nhất. Nó trái với mission của đời mình, sẽ khổ tâm.

Có bạn chọn mission đời mình là một thầy tu. Thì hãy thật bình yên trong trái tim, tốt đời, đẹp đạo. Nếu chọn là một nhà khoa học, hãy khoác chiếc áo blouse vào và gắn bó với phòng thí nghiệm nhiều hơn ở quán cà phê hay vũ trường.

Có bạn chọn mission đời mình là một nhà doanh nghiệp, thì thông thoáng, hào sảng bao dung để làm một doanh nhân lớn. Tony có một người bạn, mặc dù xác định mission đời mình là làm chủ doanh nghiệp, nhưng ai rủ học thạc sĩ cũng đi, học tiến sĩ cũng tham gia. Rồi lúc thì giảng dạy, lúc thì làm thuê tập đoàn nước ngoài này, rồi lại đi du học, rồi dự định ở lại nước ngoài, rồi thấy không ổn, lại trở về. 60 tuổi mà mọi thứ đều dang dở, dù người ngoài nhìn vào, ai cũng khen anh thành đạt, nhưng anh thì chẳng hài lòng. Vì anh đã thiết kế sai cuộc đời của mình, không đủ bản lĩnh để từ chối cơ hội, không dám rẽ ngang để đi đúng mission của cuộc đời mình. Lúc anh định mở chuỗi cửa hàng Phở, thì một tập đoàn nước ngoài mời anh làm với mức lương quá cao, anh lại tiếc, lại đi làm cho nước ngoài. Xong 2-3 năm, thấy không thú vị với việc làm nữa, nhưng quay lại khởi nghiệp thì anh sợ. Vì không dám đánh đổi một tháng mất cả chục ngàn đô tiền lương, trước một việc kinh doanh chưa biết có thành công hay không. Cứ thế, anh khổ tâm mãi, dằn vặt mãi....

Có bạn mission của cuộc đời là có một gia đình bình yên, đặc biệt là các bạn nữ. Mình có mission vậy thì hãy vui thú trong việc học nấu ăn, thêu thùa, cắm hoa, làm vườn...chứ bon chen đấu trí chi để vô ĐH Harvard. Chỉ tốn thời gian của các bạn, và lãng phí công đào tạo của xã hội nữa, ví dụ, bạn học làm kỹ sư cơ khí, học đã đời ra trường, bạn chỉ thích cắm hoa, thì thôi, xác định lúc đầu, đỡ phải gồng người 5 năm trong trường suốt ngày gò đẽo phôi thép...

Nên các bạn trẻ phải xác định mission của cuộc đời mình, càng sớm càng tốt, không vội vã để xác định nhầm, không có chuyện tháng này mission của em thế này, tháng sau thành cái mission khác. Bạn nào suy nghĩ như vậy là chưa trưởng thành, cần xác định lại.

Khi xác định mission rồi, thì lên kế hoạch thực hiện. Chia thành 10 năm, gọi là objectives. Nguyễn thị X của năm 2025, X của năm 2035, X của năm 2045...Lúc đó, X sẽ là, sẽ là....

Sau khi có objective rồi, mình làm kế hoạch, plan. Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, lần thứ 2. Ví dụ X có mission là một nhà giáo dục, thì kế hoạch 5 năm lần thứ nhất là sẽ đi học cao lên, có bằng cấp gì đấy. Rồi kế hoạch 5 năm lần thứ 2 là sẽ trở thành hiệu phó chuyên môn của một trường nào đó. Rồi X của năm 2055 là trở thành nhà giáo nhân dân, mặc áo dài đỏ ngồi trên cao để học trò tới mừng thượng thọ...

Kế hoạch 5 năm sau khi mình lập xong, mình chia thành các target từng năm một, tức các cột mốc năm với chỉ tiêu cụ thể mình phải hoàn thành. Đến hết năm 2015, mình phải học để có bằng Toefle 100, phải đi được 2 nước, phải giúp được bao nhiêu người, phải có số tiền trong account là x đồng...

Tony có anh bạn, mission của anh ấy là cua gái, gia đình khá giả cha mẹ để lại tài sản nhiều quá mà, nên anh chỉ sung sướng khi có nhiều người yêu. Anh nói, Tony, mission of my life là một gã Don Juan phiêu bạt, đến lúc 80 tuổi, mục tiêu là có 100 nhân tình tôi mới nhắm mắt xuôi tay được. Giờ anh 40 tuổi và đã có 20 nhân tình rồi, vậy thì trong năm 2015 này, anh phải lang thang khắp nơi để kiếm cho được bao nhiêu người đẹp để hoàn thành target?

(Bài giảng sáng nay của dượng, do Admin 3 ghi chép và biên tập lại)

Chuyện ở Los Angeles

L/A là tên viết tắt của Los Angeles, đô thị giàu có bậc nhất thế giới, nơi có kinh đô điện ảnh Holywoods. Người Mỹ đọc là Eo-lay, chứ không phải Eo Ay. Mấy lần Tony đi Long An, cũng giả bộ mở FB ghi check in ở Eo Lay, ai cũng nể, tưởng đi hải ngoại.

Mùa này năm ngoái, Tony cũng đi Eo Lay, sang thăm đứa em con papa Kim, là ba nuôi của Tony ở Seoul, mới lấy vợ nên Tony qua thăm vợ chồng nó. Lee đang hạc ở Northwestern Uni, Chicago, nhưng nó bảo anh bay thẳng Eo Lay đi rùi em xuống, không đi Chicago nữa, lạnh teo hết. Mùa đông năm ngoái là mùa đông giá rét kỷ lục của lịch sử nước Mỹ, các thành phố phía bắc vắng hoe, dân đi trú đông ở các thành phố phương nam hết. Những người về hưu thường sắm cái xe to, ở nhà ăn Noel xong là lái từ từ xuống các bang phía dưới, đến tháng 3 mới quay về, khi tuyết đã tan và xuân bắt đầu ấm áp. Tính ra chi phí ở đi lại của chuyến đi còn rẻ hơn ở nhà, khi tiền điện tăng vọt do dùng các thiết bị sưởi, và giá sinh hoạt cũng tăng cao do rau củ quả không trồng được với tuyết cao cả mét.

Ở Nga, người ta cũng tranh thủ đi Nha Trang để trú đông vì chi phí đi chơi 1 tháng kể cả vé máy bay, còn rẻ hơn ở Moscow, chưa kể là ở toàn khách sạn xịn, bơi lội cả ngày, khi về nước da đen thui ai cũng nể. Ở Tây, da trắng là do không có tiền đi chơi, ru rú suốt ngày ở nhà nên mới trắng trẻo thế. Khác với mình là giàu có phải ở máy lạnh suốt, chứ đen đen ngăm ngăm như Tony là bị đánh đồng đi làm phụ hồ. Ở Trung Quốc, thời điểm này các chuyến bay từ Thẩm Dương, Bắc Kinh, Thiên Tân...đến cực nam của Trung Quốc là thành phố Tam Á thuộc đảo Hải Nam, nơi cuối cùng của bản đồ nước này nhận được ánh nắng nhiệt đới. Người giàu phương bắc Trung Quốc mua nhà ở đây đạt mức kỷ lục, cứ 10 người sở hữu các biệt thự ven biển thì chỉ có 1 cư dân địa phương. Nước mình cũng có thể áp dụng cách này, các biệt thự ven biển ở tp Rạch Giá là cơ hội cho các nhà giàu Lạng Sơn sở hữu để đi trú đông. Ở Rạch Giá có khu lấn biển gì đó đẹp y chang Ha Oai, giá lại rẻ đến bất ngờ, có sân bay mà, mua đi mua đi...

Trở lại Eo Lay chứ sao lan man quá vậy Tony. Khoe kiến thức à? ừa thôi để kể tiếp.
Hôm bữa đi Eo Lay, thành phố xinh đẹp với ánh nắng cận nhiệt như mật ong rót vàng trên những thảm cỏ xanh mướt, những cây cọ cao vút. Tony đến Eo Lay nhiều lần, lần nào cũng ở khu người Thái gần Holywoods, vì thích đồ ăn ở đây. Ban đêm đi cà phê, cả thành phố nhộn nhịp với các ca sĩ, nghệ sĩ sống hết mình trong các quan bar, các câu lạc bộ. Còn ban ngày thì Tony có sở thích đi Beverly hills và Malibu mua nhà. Nói mua chứ có tiền đâu, giả bộ đi để coi kiến trúc các biệt thự sao Holywoods ở. Mà nó đâu có cho vô, trên đồi đấy toàn là celeb (người nổi tiếng) ở cả, nên xe người lạ vào phải xin phép. Cái Tony gọi điện đến một Realtor, tức nhà môi giới bất động sản, nói tao là ngôi sao K-Pop, qua đây mua nhà. Nó hăm hở hẹn dắt đi liền. Để đóng tròn vai là nghệ sĩ K-pop, tối đó Tony phải lên mạng, coi mấy Ụ Pa chơi kiểu tóc hay quần áo gì là mình mua y chang, chỉ có điều hàng Tàu dỏm. Sáng đó, thằng Lee qua đưa Tony đi, nó nhìn Tony suýt ói mấy lần, nói trời ơi nhìn anh y chang diễn viên Bi Rain lúc đau bụng.

Tụi Tây nó đâu có biết, thấy một thằng châu Á cao cao, mặc áo lông thú tua tủa lên cổ là nghĩ celeb bên đó mới qua, dù trời nóng chang chang chứ cũng quấn khăn. Celeb châu Á thì bao giờ cũng quê và sến, dù đắp hàng đắt tiền cách mấy chứ qua Milan, Paris hay Eo Lay là trông biết liền. Bạn realtor hỏi mày định mua căn nhà bao nhiêu, Tony ra giá đại, lấy tao căn 5 triệu đô trở lên nhà, chứ dưới giá đó sợ sống không quen. Nó rú lên từng hồi, nói my god, lâu lắm rồi mới có một celeb chịu chi như vậy. Nó cứ vặn vẹo hỏi là mày làm gì nên Hàn Quốc, giọng mày không hay lắm, ngoại hình cũng thường mà sao mày giàu có vại. Tony nói là tao là ảo thuật gia trong rạp xiếc, tao biến 1 cái là chó thành mèo, mèo thành chuột....ở Seoul ai hẻm biết.

Cái nó đưa Tony vô coi các nhà đang gửi rao bán. Nó nói đây là của ca sĩ X, của nghệ sĩ Y,...nhưng Tony có biết ai là ai đâu, lúc nó chỉ 1 căn đấu đít với biệt thự của Britney Spears thì Tony hát liền bài "Baby one more time", hay đi ngang nhà Celine Dion thì Tony vút cao ngay " My heart will go on". Thằng Realtor nói hay quá Tony, mày đúng là một nghệ sĩ vĩ đại. Cứ vô nhà của họ là Tony ngồi xuống salon, bắt tréo cái chân, chụp rồi gửi về nhà đăng tin lên FB cho người ta nể, nói dạo này Tony sống quý tộc quá. Lén lén ăn cắp trái táo đỏ, ra đứng hồ bơi tạo dáng chụp hình. Người nổi tiếng là phải mặc áo đỏ, cầm táo đỏ. Không thì bứt một cành hoa, rồi ngậm trong miệng chụp hình, chủ để "Thơ ngây tiền mãn teen".

Đâu được một tuần cái ớn, nói đứa em thôi tao không ở Eo Lay nữa, tao đi Cựu Kim Sơn, tức Sans Francisco để ăn tôm hùm. Tôm hùm trên SF rẻ xình, đâu có 16 đô 1 con to đùng, ăn 2 cái càng là lòi họng. Tạm biệt nó để nó ra sân bay về Chicago lại, tự mình tìm đường xoay sở. Từ LA lên SF, có xe đò người Việt nhưng bữa đó Tony không đi, vì đang đóng phải nghệ sĩ Hàn Quốc mà, lỡ thằng cò đất nó thấy thì chết. Nên phải ra bến xe Greyhound đón chuyến sớm nhất là 6h sáng. Bến xe Greyhound nằm ở khu đông của L/A, vốn có tỷ lệ crime (tội phạm) cao nhất nước Mỹ. Khu Đông East L/A lại nằm không xa khu phố thương mại với các building cao tầng, gần khu Korean Town và Little Tokyo của dân Nhật. Cái Tony search tìm khách sạn gần nhất để trú, sáng mai lội bộ qua bến xe cho nhanh. Ai ngờ đó là khu người da đen nghiện ngập, dân vô gia cư và trộm cướp trú ngụ. Khách sạn đó, tối đó chỉ có mình Tony là người châu Á.

Vô check in, trả tiền phòng xong cái nó kêu mày tự lên phòng đi. Tony lên tới phòng thì 2 thằng da đen cao đâu 2 mét giúp mang hành lý lên, ra giá luôn mày phải boa tao mỗi đứa 10 đồng. Má ơi, Tony nhìn ánh mắt gian xảo của tụi nó, lại đeo khoen tai khoen mũi, rồi nhìn ra cửa sổ, thấy xung quanh toàn các kho chứa hàng, chỉ có khách sạn này lẻ loi, mới tự nghĩ, nếu tối nay, có chuyện gì, sao đi SF ăn tôm hùm được. Mới thấy ân hận, lẽ ra nên check tỷ lệ crime trước khi đặt phòng.

Đúng như Tony dự đoán, đâu khoảng 9 tối, đang nằm coi ipad, bỗng nghe tiếng súng nổ bùm bùm ngay con phố trước cổng khách sạn. Tiếng chạy rầm rập lên lầu xuống lầu. Tiếng mấy bà da đen khóc gọi 911 vang dội. Tony núp trong cửa sổ nhìn ra, thấy đâu cả tiếng đồng hồ mà xe cảnh sát vẫn chưa tới. Cảnh sát L/A cũng sợ chỗ này, cứ chờ tụi nó xử xong thì tới lượm xác chứ cũng không muốn dây vào.

Tony quyết định rời khách sạn trong đêm. Nhưng trong đêm tối, phải làm sao để thoát thân. Bèn vận dụng hết i ốt của một cựu sinh viên Há Vợt ra, gọi cho thằng Lee, nó đang ở sân bay để bay về Chicago, nói cứu anh. Nó nói thôi được rồi, em sẽ nói nhóm Hàn Quốc ở Korean Town gần đó giúp anh. Ở khu này, bọn da đen chỉ nể bọn Hàn Quốc. Nó kể, cách đây đâu chục năm, bọn da đen vô gia cư ở đây lộng hành lắm. Cứ sinh viên Châu Á đi lạc xuống là tụi nó tổ chức bắt có hiếp dâm, trai gái gì nó cũng hiếp, cứ thấy trắng trắng xinh xinh là ép úp vô tường. Rồi có lần tụi này mò lên Korean Town tấn công các nhà hàng Hàn Quốc, đòi bảo kê. Tụi Hàn Quốc tức quá, mới về nước đem qua đâu mấy chục giang hộ cộm cán Seoul, võ thuật cao cường, bắn súng trăm phát trăm trúng. Bữa đó tụi da đen lại mò lên phá, bị tụi Hàn Quốc tổ chức đu trên mái nhà bay xuống, đấu súng ác liệt, quánh cho môi răng lẫn lộn, nằm xếp lớp như cá mòi, sau đó chở về đổ đống trước nhà kho. Vì không giết chết nên tụi da đen ở đây cũng biết ơn tụi Hàn Quốc, từ đó tình hình yên ổn hẳn.

Tony nghe nó nói xong, mừng rỡ, sửa soạn vali để đi. Nó 5 phút sau phone lại, nói có anh Park, vô địch võ Taekwondo Hàn Quốc đang làm việc cho một ông chủ ngành dệt may sẽ xuống đón anh. Tony mừng rỡ, ngồi chờ, lòng đầy hồi hộp làm sao thoát ra một đám da đen đang ngồi lố nhố dưới sảnh khách sạn kia.

Nhưng tính toán của Tony đã bị chậm một nhịp. Đâu 5 phút sau, có tiếng gõ cửa. Tony mở cửa, một cậu thanh niên da đen đang bị truy đuổi lao vào, tay bị thương, thở hổn hển nói Tony đóng cửa lại giúp nó (còn tiếp)...

Suha de Tony

Su hào gọt vỏ, xắt hình khối.

Hành lá bỏ lá, lấy củ màu trắng, chẻ đôi.

Bỏ vào tô lớn. Rót dấm Kim Ngân vừa ngập.

Bỏ 1 muỗng canh đường, 2 muỗng cà phê muối ăn (hoặc bột nấu canh).

Xắt vào quả ớt, rồi trộn đều lên trong vòng 16 phút.

Nếu mỏi tay quá thì trộn 2 phút cũng được.

Xong bỏ vô tủ lạnh. Cứ 5 phút mở tủ lạnh ra trộn một lần.

Khi ăn lấy ra để lên bàn. Chu cha. Mùi dậy thơm của hành trắng. Nước bọt túa ra quanh mép. Cắn miếng su hào, vừa ngọt vừa chua vừa thơm vừa mặn.

Rót ly rượu đưa mồi. Chỉ uống 1 ly cho hưng phấn, ko nên uống nhiều.

Chúc các bạn cúi từng cúi cùng của năm 2014 một thứ đều suha (sung và hạnh)

TnBS

Lẽ nào khổ miết?

Có một lần lúc Tony mở inbox, một bạn đã gửi tin nhắn giới thiệu một loại trà lá khổ qua (mướp đắng) lên men do bạn ấy tự sản xuất, nói đã đạt tiêu chuẩn GlobalGAP. Tony vô cùng ngạc nhiên vì với cơ sở mới thành lập, để đạt tiêu chuẩn thế giới này, không hề đơn giản. Bạn có nhã ý muốn gặp Tony để trình bày sản phẩm rõ hơn. Sáng đó, Tony hẹn đi cà phê với bạn. Bạn đến đúng giờ, chính xác tuyệt đối, nên Tony rất lấy làm nể phục. Tác phong công nghiệp và chuyên nghiệp là đây.

Bạn kể, tốt nghiệp ngành sinh học, bạn làm giảng viên, sau đó nghiên cứu ngành dược phẩm ứng dụng từ công nghệ sinh học, nôm na là lấy cây cỏ nước Nam mình chiết xuất ra dược liệu. Những công trình khoa học thay vì bỏ trong ngăn bàn, các bạn đem ra ứng dụng thực tế. Tuy nhiên, phần lớn đều thất bại, vì trời đất vốn công bằng, không thể cho ai đó vừa có tư duy khoa học, vừa có tư duy kinh doanh nhạy bén, vừa có khả năng sản xuất, vừa có thể marketing...

Các bạn đã tập hợp lại, 8 con người của đủ mọi lĩnh vực, hùn hạp làm ăn với nhau. Đều là các bạn trẻ khởi nghiệp, nên vốn liếng hùn nhau cứ ngày càng vơi đi theo các chi phí phát sinh không như các bạn dự trù. Sản phẩm ban đầu là rượu vang từ hạt khổ qua thất bại, mặc dù đây là một công trình khoa học đoạt giải rất cao. Không nản chí, các bạn tiếp tục lấy công trình khác ứng dụng sản xuất thực tế, rồi lại thất bại. Cuối cùng, như người xưa hay nói "cánh cửa này đóng, cánh cửa khác lại mở ra", đó là việc tận dụng thân, rễ, lá của cây trồng này làm nước uống. Nghiên cứu cho thấy, tính dược liệu trong các thành phần bị coi là phế phẩm này lại cao hơn cả ở quả. Thế là các bạn lên ý tưởng mới, cắt thân, lá khổ qua, sấy khô, rồi lên men, tạo trà. Mẻ sản phẩm đầu tiên, thấy không ngon gì cả, mùi cây cỏ hoang dã quá. Thế là các bạn thức đêm ở suốt phòng thí nghiệm cải tiến công thức, thêm vào lá bạc hà để có vị cay ấm, thêm vào lá cỏ ngọt để dịu vị đắng. Sấy khô rồi sấy lạnh, tỷ lệ thế nào để hợp lý nhất...để ra một công thức hoàn hảo.

Sản phẩm mới sau khi cải tiến, niềm vui chưa bao lâu thì các bạn đối mặt với gánh nặng đầu tiên, tiền đâu? Tiền đâu để sản xuất đại trà. Nhiều phương án và tính toán được thực thi. Ngoài nguyên liệu là khổ qua, lá bạc hà và cỏ ngọt cũng được các bạn tự trồng, vừa giảm chi phí vừa theo dõi chất an toàn nông sản theo quy trình GlobalGAP. Từ việc tìm kiếm máy móc để sấy lạnh, hút chân không, bao bì nhãn mác...các bạn ròng rã tìm trong mấy tháng quên ăn quên ngủ, ở đâu bán rẻ nhất là các bạn tìm đến giao dịch. Song song đó, các bạn còn đăng ký với bộ y tế để có thể lưu hành như một loại thực phẩm chức năng, và đăng ký giấy chứng nhận GlobalGAP để có thể xuất khẩu. Để có được những dòng chữ này trên sản phẩm, là những đêm mất ngủ, những tài liệu hàng trăm trang phải đọc và triển khai, là hàng loạt các quy định nghiêm ngặt phải tuân thủ, kể cả bắt sâu bằng tay...

Sản phẩm Karantina ra đời, đẹp lung linh, sang trọng vô cùng nhưng... không bán được. Tiền đâu quảng bá tiếp thị, vì xưa nay thực phẩm chức năng của nước ngoài thường do các tập đoàn kinh doanh, họ có ngân sách lớn. Các bạn cầm từng hộp trà đến các nhà thuốc chào hàng, và sức mua thì vẫn không khá hơn. Có nhiều người khuyên các bạn bỏ cuộc, vì sản xuất thực phẩm chức năng không dành cho nước nghèo, nước nghèo chỉ nên mua lại thuốc men, thực phẩm chức năng của Mỹ, của châu Âu, của Nhật, của Hàn Quốc...và kinh doanh để kiếm tiền, thế thôi. Mình chỉ nên xuất khẩu nguyên liệu thô qua cho nước ngoài họ làm, rồi nhập lại thành phẩm.

Các bạn không nghĩ vậy. Xoay sở trong những nỗ lực khủng khiếp, mấy chục con người đều là tiến sĩ thạc sĩ cử nhân sinh học, đã ra bỏ chiếc áo blouse trắng, từ phòng thí nghiệm bước ra ngọn đồi cuốc đất trồng rau. Tranh thủ tiêu chuẩn GlobalGAP, các bạn tiến hành trồng rau sạch, xà lách, bầu bí, dưa leo, cà chua....phủ xanh cả chục hectare đất xung quanh nhà máy, và bán sản phẩm này vào các siêu thị cao cấp, các khách sạn năm sao....để có thể duy trì hoạt động công ty. Vì rau của các bạn hoàn toàn không dùng thuốc bảo vệ thực vật và phân hoá học nên đáp ứng tiêu chuẩn hàng nông sản sạch. Tiền bán rau, các bạn tái đầu tư vào những hộp trà khổ qua, với niềm tin sắt đá là, lẽ nào thực phẩm chức năng chỉ là sân chơi của những nước giàu? Lẽ nào các công trình nghiên cứu khoa học của sinh viên chỉ là những luận án bảo vệ xong và để trong thư viện?

Sản phẩm Karantina của các bạn có gửi Tony dùng. Cảm nhận đầu tiên là vị rất ngon, thơm ngát. Đem tặng các cụ già trong nhà Tony, ai cũng nói là giúp ngủ ngon, hạ đường huyết, thấy khoẻ rõ rệt. Đem tặng một anh bạn là doanh nhân bận rộn, anh đem ra pha trà trong mọi cuộc họp với khách hàng, ai cũng khen uống vào sảng khoái, chất lượng cuộc họp cũng từ đó mà hiệu quả hơn.

Tony nhờ nhóm Marketing quốc tế, tức nhóm Gánh rau ra chợ Tây ở Hà Nội phụ trách Marketing và xúc tiến xuất khẩu sản phẩm này ra thế giới bên ngoài, và các bạn đang hào hứng triển khai với một quyết tâm mạnh mẽ.

Đôi lời nhắn gửi T, người bạn khởi nghiệp với món trà lá khổ qua lên men này, bạn cứ yên tâm nhé. Lập nghiệp là quá trình vô cùng khó khăn và gian khổ, đặc biệt là sản xuất thì càng khổ cực hơn. Ngọc càng mài càng sáng.

"Ví phỏng đường đời bằng phẳng cả

Anh hùng hào kiệt có hơn ai?"

Bạn cứ tự tin với sự nghiệp nhà khoa học làm kinh tế của mình, cứ tiếp tục đam mê trà khổ qua của các bạn. Người Việt sẽ ủng hộ hàng Việt, chắc chắn là như vậy. Các bạn trẻ cứ đam mê nghiên cứu khoa học. Các doanh nghiệp mạnh dạn mua các công trình của các bạn về triển khai thay vì "làm cò", mua đi bán lại sản phẩm sản xuất từ nước ngoài. Cứ mạnh dạn khởi nghiệp để tạo thành dân tộc cho việc như người Đức, người Nhật, người Hàn...

Cứ đi, rồi sẽ đến.

Bạn trẻ hãy hướng đến sản xuất mọi sản phẩm thay thế nhập khẩu. Người nước ngoài làm được thì người mình cũng làm được.

Cứ quyết tâm, cứ có ý chí, cứ mím chặt môi, cứ nắm chặt tay. Thì khổ mấy cũng qua.

Khổ qua khổ qua...

Villa De Tony

Cũng rất nhiều bạn trẻ, mặc dù tự tiến cử với Tony là mình giỏi giang chăm chỉ thế này thế kia, cả trai lẫn gái nhưng khi đến Villa De Tony ở hay chơi 1 thời gian, Tony đều thấy không đạt. Phần lớn không biết phải làm gì trừ khi người khác yêu cầu.

Thấy đống rác trước ngõ không hốt, thấy bóng đèn hư không sửa, thấy cái cây khô queo không biết tưới nước. Có mấy cây đu đủ ươm trong chậu nó lớn rồi không biết tách ra trồng ngoài đất. Rau dền cây to cây nhỏ phải tách ra để nó lớn. Nhiều bạn mở tủ lạnh ra thấy rau, cá...và quyết định ăn mì tôm vì không biết sẽ tự chế biến món gì. Rau thì để héo và vứt. Mạng nhện nói cao quá sao quét tới. Bếp thì lung tung lọ muối đường giấm rượu gì cũng không dán nhãn, hỏi thì lấy ra liếm mới biết mặn là muối, ngọt là đường. Quần áo phơi trên sân thượng bay mất 5-6 cái xuống đất, con Lu xé nát hết. Giày dép thì cũng bị con Lu cắn nham nhở do quên không để trên kệ giày.

Chỉ có nằm lê lết trên salon ôm cái laptop 24/24 vẫn không thấy chán. Mùi mồ hôi đầy cái nệm salon nồng nặc do các bạn nam ở trần rồi nằm miết trên đó, nhưng không giặt. Phần lớn các bạn nhà cũng không khá giả gì, nhưng bố mẹ cũng tuyệt đối không cho làm gì, chỉ bắt học. Nên giờ mọi tự chủ cá nhân không có. Nghĩ không ra việc cho tự mình làm ở nhà thì đến công ty sẽ không nghĩ ra việc được mà làm, toàn ngồi chờ người khác giao việc. Không thì ngáp...

Việc nhà không làm thì đầu óc sẽ mất khả năng quan sát, và bất tài vô dụng cũng từ đó mà hình thành...

Dặn dò các nhóm TNV (2)

Dượng nhắc lại là các nhóm nếu có nhận tiền chỉ nhận với dạng lấy tiền trước, rồi giao nông sản cho bếp ăn từ thiện. Không lấy tiền ONLY nhé. Dượng không đồng ý hình thức nhận tiền quyên góp của bất cứ cá nhân tổ chức nào. Vì mình không phải là một tổ chức từ thiện.

Một số người không biết cứ chuyển tiền vô rồi báo dượng biết “vừa chuyển Tony 1 triệu đồng đó, qua nhóm X nhóm Y”. Mong các bạn độc giả đừng làm như vậy nữa nhé. Việc kinh doanh nông sản là MỘT BÀI TẬP TÌNH HUỐNG, một case study để các bạn trẻ học kinh doanh, mục tiêu cuối cùng là ĐÀO TẠO KINH DOANH CHO CÁC BẠN TRẺ CÓ TÂM SÁNG, mục đích cuối cùng của chương trình này không phải là Từ thiện.

Trong quá trình làm bài tập tình huống này, tiền lãi thu được thay vì chia nhau, sẽ dùng để hoạt động xã hội 100% nhằm giúp các bạn trẻ có lòng trắc ẩn, có sự hào sảng.

Các nhóm lưu ý, nếu nhận được tiền của ai đó, PHẢI liên hệ bằng mọi giá TRẢ LẠI hoặc GIAO HÀNG NÔNG SẢN đến một bếp ăn từ thiện nào đó THEO ĐÚNG GIÁ TRỊ TIỀN đã nhận.

Nhóm nào dượng phát hiện nhận tiền và DÙNG TIỀN NÀY ĐỂ MUA ÁO ẤM, dượng sẽ thông báo trên page để xóa sổ nhóm đó. Và các bạn sẽ không hoạt động được nữa.

VIỆC GỬI ÁO LÊN CÁC EM VÙNG NÚI, KHÔNG CẦN THIẾT PHẢI LÊN TẬN NƠI. Đã tiền trạm rồi, biết rồi. CỬ 1-2 BẠN LÊN. Nếu không gửi xe lên cho thầy hiệu trưởng tự phát. Tuyệt đối không cho người khác tham gia đi cùng vì LÝ DO AN TOÀN mình không bảo đảm được. KHÔNG CÓ CHUYỆN RỦ ĐI CHO VUI. KHÔNG CÓ CÁI GÌ VUI Ở ĐÓ CẢ.

Áo của mình cũng tuyệt đối trơn, không được có LOGO hay câu quảng cáo gì, chỉ là MỘT CÁI ÁO ẤM. Không có chữ Tony Buổi Sáng Buổi Chiều chi hết nhé.

Áo mình nhận được từ các độc giả khác, nếu có LOGO quảng cáo công ty họ mình cũng không lấy. Từ thiện là tấm lòng, không phải cơ hội tiếp thị. Mong các bạn lưu ý thật kỹ.

100 bài dạy làm ăn: Kỹ năng Street Smart (Bài 3)

100 bài dạy làm ăn, biên tập theo chương trình của Đài truyền hình Hàn Quốc thập niên 70 
------------------------------------------------------------------------------
Bài 3: Kỹ năng Street Smart (SS)

Đây là kỹ năng quan trọng nhất mà một người làm ăn cần có.

Smart khác với intelligent ở chỗ là Intelligent thì IQ (chỉ số thông minh) phải cao, nhưng smart thì IQ và EQ (chỉ số cảm xúc) đều phải tương đối. Smart là thông minh thực tế, còn intelligent là thông minh hàn lâm. Ví dụ nói she is very intelligent, tức cô ấy học rất giỏi, nhưng nói she is very smart thì cô ấy phải biết phản ứng lại một cách thông minh, chứ không phải chỉ đưa cặp mắt cận nhìn đắm say người hỏi.

Street là đường phố. Như vậy SS chính là sự thông minh lanh lợi MÀ MÌNH CÓ ĐƯỢC từ đường phố. Đường phố có ai? Loại người gì có mặt ở trên phố? Ai cũng có. Chính vì vậy, việc ra phố và va chạm với đủ thể loại người, sẽ giúp mình có được SS.

Mọi doanh nhân thành công trên thế giới đều có SS. Ông A từng phải gõ cửa từng nhà bán tủ lạnh mới trở thành ông chủ nhà máy sản xuất điện tử lớn. Ông B phải từng làm cò đất kiếm chút hoa hồng trước khi có được hàng chục khu công nghiệp…Chính “street” đã dạy các ông ấy phải làm sao để kiếm tiền, và không mất tiền một cách “smart” nhất.

Các bạn nhớ câu chuyện “du hạc sinh và chuối hóa” chứ? Có anh tiến sĩ tài chính, mấy chục năm chưa về nước, vừa xuống sân bay ngơ ngác hỏi Bình Thạnh cách Tân Sơn Nhất bao nhiêu dặm hả em, thế là bị nó chạy vòng vòng mất hết mấy triệu. Vì anh tiến sĩ ấy quen sống trong tháp ngà, tốt nghiệp tiến sĩ, rồi vô các tòa cao ốc ở New York Paris, toàn gặp người mặc vét và nói chuyện đòn bẩy tài chính, chỉ số ROI riếc, nên đến một nước đang phát triển, nửa đêm nửa hôm, gặp anh lái taxi thì việc kể lể tôi là Việt Kiều 20 năm chưa về nước, tôi ôm một cục tiền về nước làm ăn, tôi giàu có thế này thế kia…thì bị nó chém đẹp là đúng rồi. Nên nhiều bạn đi chơi ở các nước như châu Phi chẳng hạn, về chê thế này thế kia vì các bạn không có SS. Ở cái xã hội đó, nó sẽ phải như vậy, xã hội đang phát triển cần thời gian để được tốt hơn, mình phải quen với nó, tự mình điều chỉnh cho phù hợp.

Các bạn cũng nhớ chuyện ở Davao? Tony đi vào một thị trấn trong núi rất xa thành phố, và nửa đêm check-in khách sạn, trên tường khách sạn vẫn còn vết đạn loang lổ của các lần chạm súng với lực lượng bắt cóc? Lúc đó, nếu mình tỏ ra đỏm dáng, nói tôi là doanh nhân đi đầu tư, có phòng VIP hem, có spa hem…thì nửa đêm nó vô bắt cóc ráng chịu. Còn nếu chỗ nguy hiểm mà ai hỏi, mình nói tôi là sinh viên đi du lịch, sẽ là sự an toàn cho tính mạng mình. Hay ở sân bay, người ta nhờ xách giùm hành lý qua cổng an ninh, chớ dại mà giúp đỡ. Ai biết trong đó có cái gì, lỡ ma túy thì sao. Nếu qua trót lọt thì tới kia, nó xin lại, mình chẳng được gì. Nếu không qua thì mình là người dính chưởng. Nếu người đó không đủ sức mang cái giỏ đó qua cổng an ninh, thì chẳng có khả năng xách cái giỏ đó từ nhà lên sân bay. Nên mình phải phán đoán chứ không phải ai cũng giúp. Kiểu ra nước ngoài gặp khủng bố làm rơi súng, nhặt lên đưa cho nó, nói súng của chú nè, lần sau cẩn thận hơn nghen chú.

Cách đây chục năm, có một sinh viên sang London học thạc sĩ. Nửa đêm, anh xuống tàu điện ngầm để đi về nhà, và vẫn như mọi khi, anh đứng chờ tàu ở vạch màu vàng cách đường ray 1m30. Lúc đó đã rất khuya, đang đứng thì có nhóm thanh niên người bản xứ đi nhậu về, say xỉn, đứng chung đợi tàu. Rồi họ đùa giỡn, đẩy anh xuống đường ray trong lúc tàu vừa tới. 12 năm phổ thông cha đưa mẹ rước, 4 năm đại học sáng đến trường chiều về nhà, anh không biết là với nhóm thanh niên say xỉn, mình không nên dây vào họ, không nên đứng gần họ. Nên các bạn trẻ cần có SS, để đảm bảo tính mạng cho bản thân mình, đặc biệt khi xa xứ, một mình…

Có nhiều bạn trẻ lâu lâu ra phố chơi, gặp bọn giang hồ vặt, nó chửi ví dụ ĐỤ MẸ, cái ngơ ngác hỏi chú ơi đụ mẹ nghĩa là gì? Vì xưa nay ở trường không ai nói, ở nhà thì bị cấm tiệt, đọc sách báo thì chỉ viết tắt là Đ.M, cứ tưởng Đan Mạch. Cái lấy Iphone ra mở từ điển ra dò nghĩa, bị giật mất ĐT, đứng khóc vang dội. Cho nên các bậc phụ huynh cứ mạnh dạn giáo dục cho con cái mình, từ đấy là xấu, không nên nói, nhưng không nên cách ly, phải cho ra phố. Vì có cách ly mãi được đâu. Mình không nói nhưng sẽ có người nói. Có nhiều người ra đường, đụng xe với mấy thằng choai choai, bèn xuống xe “làm cho ra lẽ”, “dạy cho bài học”…Nhưng vấn đề là có làm cho ra lẽ với bọn nó được không, hay tranh cãi một hồi thì nó đâm cho một phát. Nó đang tuổi nổi loạn, có biết sai biết đúng là gì, lại lúc điên tiết nữa. Tiết là máu, điên tiết là máu điên, máu này chảy lên não thì có biết gì nữa mà “ý thức giao thông” với “con nhà giáo dục, học lớp mấy”. Nên tránh bỏ đi, tránh voi chẳng xấu.

Trong làm ăn cũng vậy. Mình có SS để biết lúc nào cương, lúc nào nhu. Chứ hẻm phải cương miết, đứt mạch máu chết à. Còn nhu miết, nhũn miết thì làm ăn gì? Ví dụ. Giả sử cá lớn cắn câu, mình cố giật như thông thường, kết quả là dây câu sẽ đứt, cần sẽ gãy. Con cá đấy với lưỡi câu trong miệng, mấy ngày sau cũng sẽ chết. Hồ nước sẽ thối vì xác cá phân hủy. Cả ba đều lose-lose-lose, mất hết. Trong khi đó, với người có SS, họ sẽ thả dây ra lúc cá lớn cắn mồi. Để cá chạy vòng quanh, rồi từ từ thu dây câu lại. Rồi cá lại vùng lên, rồi mình lại thả ra rồi thu lại. Một hồi cá mệt, cái mình kéo lại gần bờ, dùng vợt vớt lên. Cần câu thì vẫn nguyên vẹn, con cá thì vẫn sống nếu được tháo lưỡi ra, thả lại dưới hồ hay đem bán đều có giá trị kinh tế, hồ nước vẫn trong xanh. Cả ba đều win-win-win, thắng hết.

Một tuổi trẻ đầy trải nghiệm thú vị

Rượu Ngô men lá Lũng mới - Quý Quân - Hà Quảng - Cao Bằng

Trong chuyến đi thực tế lên Hà Quảng vừa rồi, để đến được điểm trường, đoàn chúng tôi đã đi bộ 4-5 km đường núi đá, mất khoảng 3 tiếng đồng hồ đến Lũng Mới - Điểm trường xa nhất của huyện nghèo nhất Hà Quảng. Gặp chúng tôi, các thầy cô giáo đều mừng mừng tủi tủi vì đã lâu lắm rồi mới có 1 đoàn tình nguyện lên đến dẻo cao núi đá này.

Quây quần bên bếp lửa bập bùng, chúng tôi lắng nghe từng câu chuyện đầy xúc cảm nghẹn ngào của các thầy cô chia sẻ, chia nhau chén rượu ngô để xua đi cái giá lạnh cắt da cắt thịt nơi đây. Và trong những câu chuyện các thầy cô chia sẻ ấy, không biết có phải do chén rượu ngô ấy không mà chúng tôi cay cay đôi mắt, rượu ngô nơi đây chính là sản vật mà nhà nhà, người người Lũng Mới đều có thể tự sản xuất.

Ngay sáng hôm sau, chúng tôi đã tìm đến nhà của các phụ huỵnh của các em nhỏ Lũng Mới và tìm hiểu về rượu ngô. Có lẽ rượu ngô độc đáo và làm say lòng chúng tôi không chỉ bởi hương nồng, êm dịu và một chút mới lạ của loại men lá đặc biệt… mà hơn hết chính là thứ tinh tuý từ núi đá và vô vàn khó nhọc của người Mông nơi đây.

Thật không thể tưởng tượng được người Mông ở Lũng Mới lại sản xuất rượu ngô cực nhọc và vất vả đến vậy! Với đa phần diện tích là núi đá, quanh năm hạn hán, địa hình chia cắt mạnh, mây mù bao phủ, ngoài cây NGÔ, không có loài cây nào có thể sinh trưởng mạnh như vậy. Và cây ngô cũng kiên cường, có sức sống mãnh liệt như chính người Mông nơi đây. Những người Mông Lũng Mới gùi đất đổ vào từng tấc đá nơi đây để trồng ngô… đã làm tôi thực sự xúc động!

Rượu ngô chúng tôi mang về từ nhà anh Sình (người dân tộc Mông) ở Lũng Mới, được nấu từ thứ ngô bản địa cùng với men lá truyền thống. Những hạt ngô không sử dụng hết được các gia đình dung để nấu rượu. Vào các làng bản hầu như gia đình nào cũng biết nấu rượu ngô và hầu như gia đình nào cũng có dăm ba lít, thậm chí hàng vài ba chum rượu vừa để dùng dần, vừa để đãi khách quý khi cần.

Các công đoạn nấu rượu ngô không kém phần cầu kỳ, gian nan, từ việc gùi những bình nước, bó củi cách bản làng 3 – 4km đến việc nấu chín ngô, ủ men lá – một loại men độc đáo ở vùng cao ít độc tố. Rồi đem lên bếp chưng cất khoảng từ năm đến sáu tiếng mới cho những giọt rượu thơm, đậm đà. Rượu có hương dịu của thứ men lá đặc trưng, vị nồng êm và ngọt của ngô núi.

Rượu ngô Lũng Mới:
=> khi uống vào có vị ngọt, thơm của ngô và đặc biệt nếu có quá chén thì hôm sau người uống cũng không bị mệt vì độ cồn của rượu không quá cao, trung bình khoảng từ 25-30 độ.

=> Rượu này được chưng cất, không lẫn andehyt (chất gây cảm giác say trong cơ thể) nên uống sau hầu như không cảm giác đau đầu.

=>Trực tiếp ad đã uống từng chai rượu, cạn chén với chủ nhà mới lấy được rượu ngon, không thì phải lấy rượu khét đó anh chị ạ.

=> Đó là một loại rượu không gây hại cho sức khoẻ con người, tạo cảm giác sum họp, ấm cúng, thân mật khi tất cả mọi người quây quần bên bàn rượu.

Mua rượu ngô Lũng Mới không những góp quỹ Áo ấm cho các con, mà còn giúp gia đình các bé Dẻ, Cao, Sình, Tu... trên Hà Quảng tăng thêm thu nhập, mùa đông năm sau lên Lũng Mới biết đâu bố mẹ các em đã có thể tự mua áo cho các em... bộ mặt kinh tế Lũng Mới phát triển hơn...

Đọc các bài báo về nhân sự Intel

Năm 2008, đọc tin này mà buồn. Trong 2000 kỹ sư tin học Việt Nam, chỉ có 40 bạn đạt tiêu chuẩn vô làm cho Intel. Chuyên môn thì không bàn vì các bạn đều đã kỹ sử cả. 40 bạn này đều là người giỏi ngoại ngữ (điều kiện cần) và hoạt động đoàn đội công tác xã hội (đk đủ)
http://chuyentrang.tuoitre.vn/TTC/Index.aspx?ArticleID=253187&ChannelID=7

Năm 2012, đọc lại, thấy các bạn có bước trưởng thành. Rất là mừng. Chỉ 4 năm, đúng phương pháp, người ta trở nên vô cùng tài giỏi:
http://chuyentrang.tuoitre.vn/Vieclam/Index.aspx?ArticleID=523154

Và hôm nay, các bạn lên ngôi:
http://kinhdoanh.vnexpress.net/tin-tuc/doanh-nghiep/intel-dat-giai-doanh-nghiep-co-chinh-sach-nhan-su-xuat-sac-nhat-vn-3117972.html

Các bạn trẻ ĐỪNG THẤT NGHIỆP nữa, hãy học thật tốt chuyên môn, điên cuồng say mê với ngoại ngữ vào, luyện tập thể dục thể thao đọc sách khí thế vào, tham gia mọi hoạt động đoàn đội tình nguyện hay làm thêm... để có street smart. Tony từng làm nhân viên tiếp thị dầu gội đầu (gõ cửa từng nhà), từng mua quần áo chợ An Đông về bán, từng kinh doanh nước mắm, từ giữ xe đạp, xe máy, từng làm doorman (mở cửa khách sạn), phát tờ rơi, phụ bếp, in lịch, làm card visit,…Nghề gì cũng kinh qua nên năm 3 là đã có bao nhiêu kinh nghiệm làm việc. Rồi ra trường vô làm các công ty, ai cũng thấy bình thường vì sự chững chạc của mình. Các bạn cố lên, thất nghiệp, làm lương thấp là DO CÁC BẠN lười quá. Thoát khỏi sự BAO CẤP của gia đình đi, tự bơi đi.

Các ông cha bà mẹ, các ông anh bà chị, thôi thoát ly cho cháu nó đi nhé, 18 tuổi rồi, đừng cho tiền chúng nữa, đừng quyết định chúng học cái gì, làm cái gì, gả chúng nó cho ai…Mình sẽ già sẽ chết, có nuôi mãi chúng đâu. Nó học ngành gì thì tùy nó, mình có học đâu. Nó lấy ai cũng tùy nó, nó lấy chứ mình có lấy đâu. Hổ mẹ nuôi con, đúng 3 tuổi (tuổi có khả năng sinh sản) là cắn, đuổi, ép bỏ đi, dù con hổ con nó khóc quá chừng vì tưởng mẹ hết thương nó. Nhưng tự nhiên là vậy, đó là tình thương và trách nhiệm thật sự. Vì nếu cứ tiếp tục săn mồi cho hổ con ăn, thì hổ con sẽ mất khả năng săn mồi. Hổ mẹ già và chết, hổ con chết theo vì đói. Con gà cũng vậy, lớn lớn biết đạp mái là mẹ gà cắn, đuổi, ignore, coi như không quen, tự bươi móc kiếm ăn đi....

Thế giới tự nhiên là vậy, sao mình lại làm khác?

Bệnh nghiện internet

“Chào dượng. Con tên H, 30 tuổi, “vợ con chưa có, chó mèo cũng không”, sự nghiệp chẳng có gì ngoài lương 5 triệu/tháng. Đất Hà thành, con chật vật mãi mới sống được.

Con tốt nghiệp một ĐH lớn ở Hà Nội, gia đình ở Sóc Sơn, cuối tuần con mới về nhà một lần. Đọc bài của dượng, nhìn hoàn cảnh của mình, thấy sao nhem nhuốc quá. Từ lúc ra trường đến giờ, con chưa biếu cho bố mẹ con đồng nào, ngoại trừ vài ba hộp bánh công ty cho. Hôm bữa dượng post bài chuyện thằng Quân, con đọc xong mất ngủ cả đêm, vì con không biết ước mơ của mình là gì, mình sống để làm gì và mình muốn gì. Rồi đọc bài mọi học sinh phải viết bài luận “Tôi là ai” để được vô các ĐH lớn bên nước ngoài, con không trả lời được. Gần 1/3 cuộc đời, con chưa biết mình là ai.

Cứ sáng, con ngủ dậy thấy trong người uể oải, và nghĩ việc phải đến công ty là một cực hình. Công ty con làm về tư vấn xây dựng, 8h sáng con đến cơ quan bỏ cái cặp đó, bật máy lên cho người ra biết đã đến, tranh thủ ra ngoài làm bát bún riêu, kéo vài điếu, vài cốc chè rồi vào. Con làm hành chính, ghi chép ai đi trễ về sớm, mua giấy mua bìa cứng, đóng tiền điện nước… Có việc thì làm 1 chút, xong chạy ra đánh cờ với bác bảo vệ. Ông giám đốc công ty là bạn của bố con, nên con không sợ. Công ty có làm ăn được hay không được thì kệ nó. Nó tèo thì con xin việc khác.

Cứ mỗi lần đọc gương phấn đấu của các bạn khác xong thì máu con sôi lên 100 độ, con quyết chí học tập và làm ăn. Nhưng sáng ngủ dậy lại quên mất hôm qua mình ĐỊNH QUYẾT TÂM CÁI GÌ. Mở sách học tiếng Anh ra thì con không biết học để làm gì, con có đi nước ngoài đâu, có tiền đâu mà đi du lịch. Đến trung tâm ngoại ngữ thì con nghĩ mình già thế này học chung với bọn trẻ con à. Tập thể dục hay tập tạ tập gym thì con cũng lười nốt, con cứ đi ăn cơm ngoài hàng, xong về nhà trọ và ôm cái laptop. Trước đây thì tối nào con cũng đi nhậu hay cà phê chém gió với đám bạn, nhưng giờ phần đứa có gia đình, đứa thì ngáo ngơ, nghe nó nói 2,3 lần có mỗi 1 câu chuyện đấy, con chán. Bọn nó sợ chữ, không đọc dài được nên không biết gì mà nói cả, dù đều tốt nghiệp ĐH hết dượng à. Thế là con lên mạng, thế giới ảo là cứu cánh của con. Con chơi game online hoặc lang thang trên mạng, đến 1h-2h sáng mỏi mắt quá thì lăn ra ngủ. Con tham gia ở mọi diễn đàn, con đọc mọi blog, mọi tin tức trên các trang chính thống lẫn lá cải, rồi con xem phim và thu dam (đoán là “thử đầm”), rồi con chat chit facebook với 1000 friends-chẳng biết đó là ai. Cứ có 1 thông tin nào đăng lên, con search google kiểm tra tính xác thực và comment cãi qua cãi lại. Như dượng viết “cá lòng tong kho tộ”, con sẽ search cãi ngay là “cá lòn ton”, “kho tô” chứ không phải tộ. Con cũng đặt câu hỏi này câu hỏi nọ, dự án này dự án kia lên cho người ta tư vấn, chủ yếu đọc cho vui chứ có làm gì, mà bọn tư vấn con nghĩ chắc cũng toàn bọn dở hơi cám lợn như con cả.

Yêu đương thì con cũng trải qua 2 mối tình, rồi giờ đang FA. Nghĩ đến việc phải gặp, chiều chuộng, đèo nhau đi ăn kem, dỗ dành khóc lóc giận hờn…con lười quá nên cũng chẳng có tình yêu nào mới. Khi nào bố mẹ con có nhu cầu cho con lấy vợ thì bố mẹ con giới thiệu 1 cô ưng mắt trong làng là xong.

Con ở ngoài hiền lành nhút nhát, nhưng trên thế giới mạng con có số má lắm dượng, con văng tục, bốc phét kinh lắm. Trí nhớ con cũng tốt nên cái gì con cũng biết, nhưng con không kiếm tiền được. Sao người ta phát minh ra internet để làm gì mà con khổ quá vậy? Dượng biết con bị bệnh gì và chữa trị ra sao hem?”

Tony trả lời: Con dao là trung tính. Laptop, internet, ipad, mạng xã hội, website, thư điện tử…cũng vậy. Nó được phát minh ra để giúp cuộc sống tốt đẹp hơn, nhưng 1 số người đã lạm dụng. Giống như con dao, nên chỉ dùng gọt hoa quả hoặc thái thức ăn.

Ai suốt ngày trên mạng? Chỉ có đám tỷ phú thời gian. Người ta đầu tắt mặt tối học tập, làm ăn..., thời gian đâu mà bình luận chuyện vĩ mô nước này nước kia trên đó? Họ chỉ online 1-2h trong ngày thôi, coi email và các tin tức phục vụ công việc của họ thì cũng đã hết giờ.

Cách chữa trị: Con cho ai cái laptop rồi ban đêm đăng ký học lớp cầu lông tennis bơi lội đá bóng võ thuật gì đi. Tham gia một CLB tình nguyện, ví dụ nhặt rác bờ hồ. Đăng ký một lớp học ban đêm, mấy lớp dạy kỹ năng hoặc tiếng Ý tiếng Ả Rập... Tìm một cô gái tử tế để kết bạn (lựa cô nào biết làm việc nhà và đọc sách giấy, thể loại chỉ ôm iphone thì thôi nhé, đừng đến gần, mấy cô ấy ngụy biện nói đọc ebook chứ dễ gì, mở ebook chứ facebook nhấp nháy là mở ra coi, nên sách giấy là cái cần phải có của cộng đồng văn hóa đọc thật sự). Cuối tuần đi dã ngoại hay cà phê ngồi đọc sách cùng cô ấy. Lâu lâu đi du lịch bụi thật xa, đến những miền quê nghèo khó.

Mỗi sáng ngủ dậy, lấy tay vả vô mặt 100 lần nếu thèm internet. Làm liên tiếp trong 3 tháng. Quyết tâm may ra hết. Nghiện internet cũng như nghiện ma túy vậy, phải Ý CHÍ lắm mới bỏ được. Nhưng làm được cái đó rồi, thì sau này cái gì làm cũng được.

100 bài dạy làm ăn: Chọn bạn làm ăn (Bài 2)

100 bài dạy làm ăn, biên tập theo chương trình của Đài truyền hình Hàn Quốc thập niên 70 
------------------------------------------------------------------------------
Chọn bạn làm ăn (2)

Người ta nói “đàn ông đi biển có đôi”, vì tự mình thì chỉ dừng ở mức độ đi câu cá, còn muốn giăng lưới đánh mẻ cá to, phải hợp lực cùng nhau.

Điều kiện cần của hùn hạp là SỰ HÀO SẢNG của người rủ. Điều kiện đủ là KỶ LUẬT CỦA MỖI CÁ NHÂN người góp vốn. Kỷ luật này phải là bản chất, hoặc phải được đào tạo để trở thành thói quen.

Nhóm tình nguyện sau 3 tuần bán cà chua, 30/60 bạn phải rời nhóm. Có những cam kết ban đầu các bạn bỏ qua. Đi trễ. Về sớm. Xuề xòa cho qua sai sót. Báo cáo đến hạn không có. Giao việc quên làm… Các bạn ấy nói dượng không biết tụi con vất vả như thế nào, chiều thứ 6 tan sở là đón xe lên Đà Lạt, mua cà chua xong, sáng thứ 7 ngồi phân loại đến khuya, rồi chủ nhật đứng bán cả ngày, kiếm được bi nhiêu tiền là gửi hết vào quỹ “bạn trẻ khởi nghiệp” hay “áo ấm mùa đông”. Tony đánh giá các bạn ở yếu tố nhiệt tình, tốt bụng, chăm chỉ, hào sảng…nhưng đấy chỉ là ĐIỀU KIỆN CẦN. ĐIỀU KIỆN ĐỦ là tính kỷ luật thì không có, nên trước sau gì cũng tan rã nhóm, giải tán trước cho rồi. Còn 30 đứa thì đào tạo 30 đứa. Hoặc không làm cũng được, làm thì phải đàng hoàng. Ông Lý Quang Diệu nói “you cannot reach your dream or goal without discipline”. Discipline là tính kỷ luật, nếu không có nó, dream (giấc mơ) hay goal (mục tiêu cuối cùng) sẽ không bao giờ đạt được.

Nước Đức tạo nên chủ nghĩa hoàn hảo trong công việc là vì người Đức được rèn luyện tính kỷ luật từ tấm bé. Người Nhật tạo nên huyền thoại Á Châu cũng vì tính kỷ luật khủng khiếp của mình. Người Hàn tạo nên kỳ tích cũng vì tính kỷ luật đôi lúc hơi cực đoan của họ. Doanh nhân nào thành đạt cũng có cái tính tuyệt vời đó. Bạn thử hẹn ăn trưa với Mr Jack Ma của Alibaba hay Mr Warren Buffett, hẹn 11h45 là đúng 11h45. Không có chuyện tiệc cưới mời 6h thì 7h15 mới múa hát và đãi ăn lúc 7h45.

Nếu thấy người không có tính kỷ luật, xuề xòa…thì chỉ cà phê cà pháo, tuyệt đối không hợp tác. Ở miền Tây Nam Bộ, dân ở đây có tính hào sảng nên khi mới mở ra làm ăn, doanh nghiệp nào cũng phát triển ầm ầm. Nhưng đến quy mô cỡ vài ngàn công nhân, thì bắt đầu lộn xộn trong quản lý. Có nhà máy chế biến cá basa nọ, cách đây 4 năm Tony đến mua cá, thấy công nhân đi vệ sinh xong vô không rửa tay, quản đốc thấy nhưng bỏ qua. Rồi quản đốc thì vừa chỉ đạo sản xuất vừa quẹt quẹt smartphone. Ông bảo vệ thì ngủ gục, bấm còi miết mới ra mở cửa cổng, đầu tóc rồi bù. Trong phòng thì giám đốc đang cợt nhã với một nữ thực tập sinh, trêu đùa quá trớn. Nhân viên thì vừa đọc tin tức online vừa làm hợp đồng, nên ngôn ngữ hợp đồng ngoại thương mà cứ như nói chuyện showbiz. Khi họp xong, Tony rủ đi ăn trưa, ông giám đốc gọi miết thì anh tài xế mới xuất hiện, vì anh đang trong phòng riêng đánh bài ăn tiền với các tài xế khác. Tony nói sao anh để vậy thì anh cười khà khà, nói kệ, anh em cả. Bữa nào bốn anh hội đồng quản trụy có mặt ở nhà máy, thì phòng giám đốc sẽ được đóng kín, các anh sẽ quánh bài tiến lên. Bốn người là đủ tay bài. Còn nếu chỉ có 2 anh, thì sẽ quánh cờ tướng, mỗi ván cả chục triệu.

Tony thấy doanh nghiệp vầy thì không ổn. Và đúng 4 năm sau thì nhà máy này rao bán. Vì đơn hàng xuất khẩu nào cũng bị trả lại hoặc tiêu hủy, lúc thì nhiễm vi sinh, lúc thì rơi cây kim trong bịch cá, xuất qua kia bị máy dò kim loại phát hiện, lúc thì cháy nổ do công nhân bất cẩn…Lỗ triền miên. Bữa họp cổ đông để bán nhà máy, trong 4 anh sáng lập viên, người đến muộn 15 phút, người đến muộn 2 tiếng, quýnh quáng bước vào phòng họp, gãi tai nói các lý do vô cùng quen thuộc như kẹt xe, lốp hỏng, đau bụng đột xuất, đưa mẹ đi bơi,…

Trên đường về lại Sài Gòn, anh S, đại diện công ty tài chính, giờ là cổ đông chính của nhà máy này, hỏi Tony chứ em biết vì sao họ rất giỏi, rất tài năng, nhưng cuối cùng phải bán nhà máy không. Vì tính kỷ luật là thứ DUY NHẤT họ thiếu. Họ chỉ có thể ĐẺ mà không thể NUÔI. Anh S nói anh sẽ không giữ ban giám đốc cũ, vì sợ là sự vô kỷ luật, sự xuề xòa của họ ảnh hưởng đến cả công ty, ai cũng bắt chước thì chết.

Nên các bạn trẻ, muốn có sự nghiệp, phải rèn tính kỷ luật cho CÁ NHÂN mình. Cái này đơn giản chỉ là sự RÈN LUYỆN. Quyết tâm 11h đêm ngủ là 11h đêm tắt đèn tắt máy tính đi ngủ. Đúng 5h sáng thức dậy là đúng 5h, vặn đồng hồ reng reng, bật dậy như lò xo. Tập thể dục là tập thể dục. Mệt cũng tập, trời lạnh cỡ nào cũng tập. Đến công sở trường học phải tuyệt đối đúng giờ, 8h học là 8h mở tập ra học. Giờ ăn là ăn, chơi là chơi, làm là làm. Ngồi cà phê với bạn bè là nói chuyện, tắt máy, không vừa nói chuyện vừa gián đoạn vì facebook hay tin nhắn. Kỷ luật khủng khiếp cho cá nhân mình, không nuông chiều cái lười, cái xuề xòa, cái “thôi kệ”. Và bạn bè cũng vậy, hạn chế chơi với thể loại vô kỷ luật, vì sẽ bị lây nhiễm. Khi học hành, chọn đội nhóm để làm bài tập chẳng hạn, chỉ chọn người có kỷ luật, không CẢ NỂ, mình cả nể là mình khổ. Đặc biệt trong làm ăn, người rủ mình mà kém kỷ luật, thì thôi. Vì hùn với họ, mình có cố gắng làm đến đâu đi nữa, cuối cùng cũng dẹp tiệm.

Bốn anh sáng lập viên nhà máy thủy sản kia, bán xong có chút tiền, rượu chè suốt. Rồi bất đắc chí, tới giờ khởi nghiệp lại vẫn chưa được, đành chạy xe ôm kiếm sống. Cứ chở khách đi ngang thì chỉ trỏ nói hồi xưa nhà máy này của tụi anh nè. Hằng ngày, 4 anh tụ tập với nhau ở quán cà phê, vừa ngồi chờ khách vừa quánh bài, ván giờ chỉ còn mười ngàn hai chục.

Nhưng cả bốn đều rất vui. Vì lúc nào cũng đủ tay bài. Enough hands to play cards. Always.

Hoa hậu ứng xử ra răng?

Tony mấy nay bị tụi nhỏ dội bom, hỏi dượng ơi với câu hỏi cho cuộc thi hoa hậu vừa tổ chức xong, trả lời như thế nào là đạt. Cả ngày bán phân không yên với tụi nó, nói dượng chỉ tụi con để tụi con thi hạc sinh thanh luỵch. Tony sau khi bán xong, dọn hàng vô nhà rồi, rửa tay rồi quẹt quẹt lau khô trong cái quần bà ba màu nâu, lật đật vô nhà online coi tin tức liền, chứ mấy bữa nay không cập nhật tin tức gì hết. Search “cuộc thi hoa hậu”, thấy câu hỏi là “điều gì làm người con gái Việt Nam không bị lẫn với những cô gái khác trên thế giới?" rồi một câu “đàn ông và phụ nữ, ai sướng hơn”. Đọc mà mồ hôi tuôn thành dòng.

Câu hỏi so sánh là câu hỏi khó nhất và tế nhị nhất trong các câu hỏi. Nếu ở nước ngoài, người ta sẽ hỏi “đức tính nào ở phụ nữ Việt nam mà mình thích nhất” hay “nếu được chọn, bạn muốn làm đàn ông hay phụ nữ, vì sao”, chứ không có so sánh trực tiếp vậy, vì trả lời thế nào cũng chết. Ví dụ câu phụ nữ Việt Nam khác phụ nữ thế giới thế nào, mình nói đẹp, thông minh, dịu dàng, nhân hậu, thủy chung, chịu đựng…thi bị quật lại vậy phụ nữ nước khác hẻm có mấy cái đó hả? Nên nếu Tony thi hoa hậu, đụng câu hỏi đó, cũng chỉ mỉm cười. Nhưng tụi nhỏ hẻm chịu, nó nói mình chỉ cười là bị quánh giá thiếu i-ốt đó dượng, phải trả lời. Nếu bị ép phải trả lời, Tony sẽ nói là “ Điều mà phụ nữ Việt Nam không lẫn được với phụ nữ nước ngoài là nói tiếng Việt lưu loát như tiếng mẹ đẻ”.

Trong giao tiếp, nếu mình bị hỏi mấy câu so sánh, mình nên cười trừ. Còn ép thì nói đại bâng quơ gì đó cho xong. Ví dụ hỏi phở Hà Nội ngon hay phở Sài Gòn ngon thì mình nói “em thích ăn bún bò Huế”, trả lời trớt quớt vậy cho dượng. Chứ câu hỏi cắc cớ, nó sai từ phương pháp đặt câu hỏi rồi. Hay “đờn ông hay phụ nữ, ai sướng hơn” thì mình mỉm cười thôi, chứ sao biết. Sướng khổ là phạm trù cảm tính mà, ai chả có lúc sướng, có lúc khổ. Khóc…

Nên trong trò chuyện, đừng hỏi các câu hỏi so sánh. Cũng đừng chê trách ban giám khảo nhé, dượng hồi xưa cũng không biết cái vụ này, cứ hỏi vậy suốt. May mà qua Há Vợt nó dạy cho mới biết đó chớ.

Thôi thôi, bán phân bán phân. Kẻo bọn nó lại mắng, bán phân mà lại bon chen chuyện showbiz
(ĐT reng)
“A lô, anh Bảy hả? Lấy cái gì? 10 tấn NPK 16-16-8 hả? Rồi rồi, sáng mai giao cho. Rảnh tối tối chèo ghe qua nhà tui nhậu nghen anh Bảy”.

Khách mới gọi. Thui giờ dượng ra sông tắm, dạo này vô vụ Đông Xuân bán phân thuốc cả ngày…

Dặn dò TNV

Tình nguyện viên: Dượng, có người họ nói họ tặng cho tụi con quần áo. Có người xin số TK tụi con để gửi tiền. Tụi con có nên nhận?

Tony: Quần áo mới thì có thể nhận, tùy theo có thuận tiện hay không. Nếu họ ví dụ ở Cà Mau, gửi có 1 cái áo ấm, mà kêu mình tới lấy, thì thôi con à, nói cám ơn. Đâu có TNV nào ở Cà Mau đâu, từ Cần Thơ là điểm gần nhất đi xuống đó lấy 1 cái áo về, thời gian sẽ không hợp lý. Chưa kể gửi bưu điện ra, giá cước còn cao hơn mua cái áo ở Hà Nội.

Còn quần áo cũ thì chỉ cho họ chỗ khác, có nhiều chương trình nhận lắm, search trên mạng. Còn tiền thì tuyệt đối không nhận, nhưng có thể đề nghị họ như vầy, nếu họ chuyển vào TK của mình, mình sẽ coi như tiền trả trước để mua nông sản. Nông sản bán của mình cập nhật trên page, họ sẽ chỉ định mình giao đến địa chỉ nào đó, coi như là họ tặng cho chỗ đó. Ví dụ: lần trước có 1 người gửi về nhóm Tp HCM 500 USD, nhóm đã giao cà chua, hồng, nấm rơm nấm mèo…đến các cơ sở từ thiện như bếp ăn bệnh viện, trại trẻ mồ côi, chùa nuôi người bị bệnh xã hội…Nhớ lấy lại biên nhận và scan, gửi cho họ coi để họ yên tâm, dù người ta nói thôi thôi nhưng NGHĨA VỤ mình là PHẢI GỬI biên nhận và cập nhật số tiền còn giữ. 1 đồng của người ta là cũng của người ta. Phải rõ ràng nhé.

Cách đây 3 hôm, dượng nhận 2 triệu đồng của một ông bạn nhậu (nói đọc bài Mùi Kiệu của dượng trong sách cái ngồi khóc, nhớ hồi xưa đi thi ĐH), xong cái rút ra 2 triệu, nói mua sách gửi về Khánh Hòa đi, dù ổng là dân An Giang, ổng nói ổng yêu các thầy cô giáo ở Khánh Hòa vì ở đó đã đào tạo ra dượng. Nghe mà mắc cười muốn chết. Cái dượng mới nói anh H nhân viên kế toán lên tiki mua số lượng sách cho đúng 2 triệu trên, chuyển ra Nha Trang, nhờ 1 cô giáo ở đó nhận giúp rồi gửi cho các giáo viên trên vùng núi Khánh Sơn Khánh Vĩnh.

Nói chung là tiền cứ gửi thì mình cứ nhận, nhưng PHẢI COI LÀ TIỀN MUA HÀNG. Vì nhiệm vụ chính dượng giao các bạn là TẬP KINH DOANH, vì tương lai của chính các bạn. Dượng mong bạn nào sau thời gian tình nguyện đều có thể lập công ty Sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Và cố gắng PR cho được cái huyện miền núi xa xôi kia. Hồi giờ đâu ai biết Sốp Cộp, Nậm Pồ, Xín Mần, Mường Ảng, Pác Nặm,…cái mình quảng cáo, có người cũng tò mò lên đó chơi chẳng hạn. Cứ 1 người lên thì phải tiêu tiền ở đó, ăn ngủ ở đó, người dân ở đó sẽ có thêm chút thu nhập. Chưa kể họ chụp hình check-in, bạn bè kéo nhau lên đó chơi, làm ăn, yêu đương,..và khoảng cách kinh tế văn hóa với miền xuôi ngày càng ngắn lại.

Vậy nghen mấy đứa. Dượng

Hành trình hạnh phúc

Sáng nay, tôi nhận được lời chúc tôi nhiều sức khỏe và nhiệt huyết cho công việc thiện nguyện tôi đang làm. Giật mình nhìn lịch, tôi mới nhận ra 5/12 là ngày Quốc tế tình nguyện. 

Bỗng chốc tôi cảm thấy tự hào về những đóng góp bé nhỏ mà nhóm đã và đang cố gắng hết sức dành cho cộng đồng dù rằng chỉ mấy tiếng trước đây thôi chúng tôi đã thật sự muốn dừng chân trên chặng đường này.

Chúng tôi không chỉ nghiệp dư trong kinh doanh, chúng tôi nghiệp dư cả trong công tác tổ chức nhóm tình nguyện. Mọi khởi đầu đều bắt đầu bằng rất nhiều gian nan.

Đó là khó khăn khi nhân sự quá ít, có thời điểm dài cả nhóm chỉ còn có 4 người. Chúng tôi vừa chăm sóc page, trả lời khách hàng, vừa cập nhật đơn hàng, giải quyết các thắc mắc của khách hàng, vừa nhập hàng, chở hàng, vừa đối ngoại để tìm người hỗ trợ tại các tỉnh, vừa liên hệ nhà ga sân bãi ,vừa liên hệ cán bộ tỉnh và hiệu trưởng các trường Điện Biên Đông, vừa tìm kiếm khách hàng và chăm sóc khách hàng.

Vừa phải đảm bảo tốt các hoạt động của nhóm, chúng tôi phải làm tròn trách nhiệm của 1 người con tốt, 1 người mẹ tốt, 1 nhân viên tốt, 1 sinh viên tốt. Sự non nớt trong kinh nghiệm, sự thiếu từng trải và sự eo hẹp thời gian khiến chúng tôi mắc phải các sai sót. Nhiều lời xin lỗi được gửi đi nhưng sự áy náy còn mãi khiến lòng chúng tôi trĩu nặng.

Nhưng nếu chúng tôi dừng chân tại thời điểm này, số lợi nhuận ít ỏi không đủ mua áo ấm cho tất cả những bé thơ đang ngóng chờ. Chúng tôi sẽ phụ sự tin tưởng của thày cô hiệu trưởng, sẽ đánh mất của các em thơ niềm tin vào những điều tốt đẹp. Chúng tôi sẽ phụ công sức và nỗ lực của tất cả các anh chị khách hàng và những người đã đồng hành cùng nhóm suốt từ buổi khởi đầu.

Chúng tôi không thể dừng bước khi mỗi ngày chúng tôi lại nhận được những comment, những inbox đặt hàng từ các khách hàng thân yêu. Chúng tôi không thể dừng bước khi đọc tin nhắn của thày hiệu trưởng tiểu học Pú Nhi: Lạnh lắm rồi Miền Xuôi ơi…

Chúng tôi yêu việc được trò chuyện với khách hàng mỗi ngày, việc được gửi đến những nông sản an toàn mỗi ngày, việc được tích cóp và gom nhặt những tấm áo mới mỗi ngày. Tình yêu dịu dàng ấy khiến chúng tôi cảm nhận cuộc sống đẹp hơn sau những bộn bề thường nhật.

Có ai đó nói rằng, hạnh phúc là có một công việc để làm, có một người để nghĩ tới và có một điều để hi vọng. Và chúng tôi đang hạnh phúc.

Hạnh phúc không chỉ là ở chặng cuối con đường khi chúng tôi có thể khóac lên những tấm lưng trần nhỏ bé ấy tấm áo mới đầu tiên trong đời, được sưởi ấm cho đôi tay đôi má ửng lên vì gió lạnh của các em.

Hạnh phúc là tất cả những ngày trong chuỗi hành trình đầy nhọc nhằn chúng tôi đang đi. Khi mồ hôi và nước mắt được đánh đổi bằng rất nhiều niềm vui. Khi sai sót được đánh đổi bằng rất nhiều bài học.

Cuộc sống bỗng chốc đẹp và ý nghĩa hơn khi chúng ta nắm tay nhau trên hành trình hạnh phúc, khi được dang tay sẻ chia với những mảnh đời bất hạnh…

Về nỗi cực hình mang tên ngoại ngữ…

Sáng nay một bảo vệ vô Villa De Tony đưa thư, thấy Tony đang tắm chó nên bạn đứng nói chuyện chút. Bạn kể là đã học xong khoa Hóa của một ĐH lớn, nhưng không có bằng. Trường chỉ quy định TOEIC gì đó chỉ có 400-500 trăm, tức mức tối thiểu về trình ngoại ngữ, nhưng bạn học không có. Mấy năm rồi luyện miết thi miết mà không được, quá hạn nên trường đuổi. Với bạn, ngoại ngữ khó như lên trời.

Tony thấy tiếc, giá như có bằng đại học, cuộc đời bạn có thể đã khác. Dù có bảng điểm nhưng không có bằng cấp nên mọi cánh cửa của nhân viên văn phòng, nhân viên phòng thí nghiệm hay quản lý sản xuất đều đóng sập trước mắt bạn. Gia đình cũng kêu bạn về quê, có một vị trí công chức nhỏ, nhưng có bằng đâu mà về, bằng ĐH là điều kiện cần của thi công chức. Giấu thì phải giấu đến cùng nên bạn lấy mọi lý do để kiên quyết ở lại thành phố. Đói quá nên bạn phải xin đi làm công nhân, rồi đi làm bảo vệ. Bạn nói ở đây lương 3.2 triệu/tháng và làm theo ca, nếu làm ca đêm sẽ có phụ cấp, thu nhập sẽ trên 4 triệu. Bạn nói chú có trồng cây gì thêm không, con sẽ vô làm cho, chú cho con thêm vài trăm ngàn/tháng nữa chứ sống vầy chật vật quá.

Tony mới thấy ủa sao một đứa từng học chuyên Hóa của một tỉnh, bây giờ sau 4 năm tính mol axit ba-zờ đã đời, lại đi làm lao động phổ thông ở mức lương tối thiểu. Nó nói, chung quy cũng vì cái bệnh sợ ngoại ngữ. Mà không phải mình con, lớp con cũng mấy đứa bị vậy. Rồi thậm chí có bạn cũng có chứng chỉ vừa đủ để có bằng ĐH, nhưng thất nghiệp vì không xin được việc cả mấy năm nay. Vì ở đâu người ta cũng đòi ngoại ngữ.

Nói mới nhớ, năm lớp 6, lần đầu tiên học ngoại ngữ, Tony có cảm giác không học được. Vì mớ bong bong xì xồ xì xào, lên giọng xuống giọng, rồi chia thì, chia động từ loạn cào cào... Cô giáo vô lớp bắt thuộc lòng mấy bài hội thoại, chỉ nhớ là Mary là cô gái mặc áo đầm, Daisy có cái mũi dài dài. Còn bạn người Việt thì có Ba, Lan, Nam, Mai, nói chuyện gì ở đâu bên Anh bên Pháp. Nên Tony học đối phó, 4 năm cấp 2 là bốn năm vật lộn, sợ hãi khi tới tiết này. Khi thầy hỏi “who ask, who answer”, cả lớp gục mặt xuống hết, đứa nào lén lén nhìn lên là thấy sẽ nói “you, you please”. Sợ chết khiếp.

Năm lớp 10, dịp Tết, cả lớp đi Nha Trang thăm cô giáo, cô dắt cả lớp lên chùa Long Sơn, Tony đang đứng thì có một bà Tây tới hỏi nhà vệ sinh. Tony chỉ xong, sẵn tiện chờ bà ra nói thêm vài câu nữa, nhưng bà hỏi lại hay trả lời lại thì không hiểu gì. Cái về nhà, lúc đó phong trào học ngoại ngữ phát triển mạnh với bằng A,B,C. Học cuốn Streamlines, cuốn 1 xong là có bằng A. Cuốn 2,3 là có bằng B, cuốn 4 là có bằng C. Tony đọc cuốn 1, thấy thú vị quá. Có những mẩu chuyện rất hài hước. Bèn mày mò tự học, từ nào không biết tự phát âm theo ký hiệu trong từ điển. Có lần hỏi cô P, cô giáo dạy Anh văn năm lớp 10 chứ em đọc chữ này đúng không, cổ ngạc nhiên, nói ủa sao em biết mấy cái từ này. Tony mới nói là em học trong Streamlines. Cuốn sách đó là cuốn sách đầu tiên khiến Tony ham thích ngoại ngữ và nền tảng để khám phá thế giới sau này.

Sau này học tiếng Hoa, không có điều kiện do bận quá, Tony mua 3 cuốn sách “những mẩu chuyện vui tiếng Hoa” và đọc 15 phút trong toilet vào buổi sáng. Chỉ 3 tháng, trình độ trở nên phay chảng lỉu li (lưu loát phi thường). Như vậy, cái gì nó hài hước, nó dễ thấm vô hơn, nhất là việc học.

Các bạn nếu thấy ngoại ngữ là một cực hình, tìm thầy cô giáo vui vui mà học. Các bài học cũng vậy, nên chọn bài hài hước để nhớ lâu. Và phải thực tế nữa, ví dụ dịch những câu miêu tả “một ngày của em” như sau: “sáng nay 6h đồng hồ báo thức nhưng dậy không nổi, em ngủ nướng đến 7h. Định tập thể dục nhưng em làm biếng quá nên thôi. Hôm nay em ăn sáng trước rồi mới quánh răng. Sau đó em đi tắm nhưng không gội đầu, sợ hết nước. Sau đó em đi xe máy từ hẻm phóng ra đường, suýt tông bà kia, bả chửi em cái đồ đi ẩu. Em không đi xe buýt vì lười đi bộ. Em đến lớp nhưng không vô mà ngồi ngoài quán cà phê, chờ mấy đứa bạn nữa tới rồi đi chơi game hoặc bi-da. Mẹ cho em 50,000 đồng/ngày em xài hẻm đủ. Tới tối thì em đi học thêm ngoại ngữ, em có muốn học đâu nhưng tại ba em ép. Vào lớp, em tranh thủ coi ai xinh xinh thì tán tỉnh. Tối về nhà, em ăn vội chén cơm rồi lên phòng lập tức online facebook đến 2h sáng…”.

Mình dịch và học thuộc đi. Kể lại cho Tây nghe, nó cười ha hả, thế là thích thú, có động lực để viết 1 tuần của em, một tháng của em, một năm của em, một cuộc đời em…

Chuyện ở Mumbai

Rất nhiều tình nguyện viên sau 2 tuần bán hàng nông sản Việt gây quỹ “Ánh mắt học trò là áo ấm mùa đông” đã gửi thư về Tony. Có thư viết lúc 2h sáng. Làm công tác xã hội nó vậy đó, các bạn sẽ mất ngủ, sẽ trăn trở một vài đêm, nhưng chính là lúc não hằn lên những nếp nhăn, giúp bạn có được óc già dặn.

Nhiều bạn nói tụi con sinh ra ở thành phố, lớn lên trong nhung lụa, mọi thứ cha mẹ chu cấp, học hành thì thầy cô chỉ từng bài toán, làm giúp từng bài văn…nên khi lên vùng cao, thấy các em bé hồn nhiên giữa núi rừng, tụi con bật khóc. Về lại thành phố, thấy yêu cha mẹ, yêu mọi người, yêu cuộc đời hơn. Tụi con không còn sừng cồ, không tranh giành từng mét đường với những người tham gia giao thông khác nữa. Hay khi họ mắng chửi mình, thay vì đáp trả lại, tụi con chỉ bỏ đi, vì thấy họ tội nghiệp, họ còn quá sân si với cuộc đời này. Vì họ chưa biết cho đi…

Đúng vậy. Các bạn đã nhìn sự việc ở một góc nhìn khác, rất văn minh, rất nhân văn, rất đẳng cấp. Nên từ thiện cho người khác, thật ra cuối cùng chính là từ thiện cho chính bản thân mình. Hồi đó dượng đi Ấn Độ học một lớp đào tạo doanh nhân, toàn người giàu học, trừ dượng, vì dượng đẹp trai quá, nên được đặc cách. Có một ông thầy ổng dạy như vầy nè. Một tỷ phú khôn ngoan là một tỷ phú giúp bao nhiêu người làm triệu phú. Vì sao, vì trước hết là cho ông ấy. Giả sử ông ấy ở trong 1 cái lâu đài, lâu đài của ông ấy nằm giữa những biệt thự, người ta sẽ bảo vệ ông ấy. Còn nếu lâu đài của ông ấy nằm giữa một khu toàn nhà tranh vách lá, nó mà phát hỏa thì lâu đài của ổng cũng tiêu luôn. Có bữa cả lớp đi thực tập, ông thầy chỉ vào tòa lâu đài mấy triệu đô trong một khu ổ chuột, ổng nói họ dại quá. Phải giàu đều, kéo người ta lên thì cái giàu của mình mới vững chắc. Luật doanh nghiệp Ấn Độ quy định mỗi doanh nghiệp đạt doanh số nào đó sẽ bắt buộc trích ít nhất 2% lợi nhuận cho công tác xã hội (CSR là Corporate Social Responsibility).

Thực tế, ở Ấn Độ, có những ông chủ giàu có và nhân viên cũng xúng xính ngon lành, gắn bó lâu dài, công ty phát triển vượt bậc. Nhưng cũng có những ông chủ giàu sụ, béo tốt, da trắng hồng nhưng người làm thì lương chỉ vài ba đồng, ốm tong ốm teo, miệng mồm méo mó, gửi đơn xin nghỉ việc suốt. Mấy ông chủ này lúc nào cũng than thở “tìm không ra được nhân viên tốt, tụi nó nhảy cóc suốt, cứ mấy tháng lại thay người…”. Thì trách mình chứ sao trách tụi nó. Cứ đào tạo thật tốt, lương 1-2 ngàn đô, giao việc cho tụi nó làm từ sáng đến tối...thử có đứa nào bỏ việc không. Vấn đề là mình sẵn sàng cho nó 1-2000 đô nếu nó làm cho mình 10,000 đô. Nhưng nhiều người miệng mồm nói hay lắm, nhưng đụng đến chuyện này là hẻm chịu, vì không có tính hào sảng. Anh bạn của dượng, có một nhà máy quần áo rất lớn thừa hưởng từ gia đình, khi nghe Tony kể về chuyện cô Lành bán vé số ở Long An đưa xấp vé số trúng 6.6 tỷ cho anh kia, rồi anh kia tặng lại 1 tờ 1 tỷ rưỡi, anh nói "anh không được vậy, nếu cổ đưa anh xấp vé số đó, anh chỉ tặng vài triệu. Vì anh tiếc". Anh tiếc tiền thì người ta tiếc công tiếc sức, sẽ không thể cống hiến 100% năng lực cho công ty anh được.

Nên sự hào sảng là phải có, phải có nếu muốn thành đạt, các bạn trẻ tin lời Tony đi. Mà sự hào sảng chỉ có khi mình phải biết cho đi, biết làm từ thiện, đừng đợi giàu có mới làm. Vì giàu là bao nhiêu? Bao nhiêu mới là giàu? Tony có 2 người bạn mà kính phục nhất, một là bạn N, người Ninh Hòa, bạn cấp 2. Bạn này cứ rảnh là đi hiến máu. Người thứ 2 là bạn P, người Huế, bạn ĐH. Bạn này từ lúc ra trường, lương có 4 triệu nhưng đã trích 10% tức 400 ngàn đồng gửi các em mồ côi, bây giờ lương gấp mấy lần, cổ vẫn trích 10%. Nhưng cũng có những người bạn đi xe hơi, thu nhập một năm vài tỷ đồng, nhưng mỗi lần nói từ thiện là lơ đi. Vì họ không có sự hào sảng.

Dượng chợt nhớ lời ông thầy Ấn Độ dạy. Ai cũng muốn lộc thật nhiều, tiền thật nhiều, cố lấy vào và cố giữ. Cuối cùng lại mất hết. Vì phúc như thân thuyền, lộc là thứ chất lên thuyền. Phúc mỏng mà lộc nhiều, thuyền nhanh đắm. Cho bớt đi nhé, còn ít, cũng hơi tiếc, nhưng mà còn...

Chuyện cái quần bơi

Sau 3 tháng bị Tony cho mấy liều doping tinh thần, các bạn trẻ toàn quốc đã thi đua sản xuất. Các xưởng cơ khí máy móc nói sao dạo này người ta tới đặt máy móc nhiều quá vậy. Rồi mấy cơ sở chai lọ bao bì cũng cười như bắt được vàng. Học sinh trường nghề thay vì tốt nghiệp và xin việc, đã tự sản xuất ở nhà bù lông ốc vít nút áo... Các bạn kỹ sư cũng vậy, thay vì nộp cái luận án “nhợt nhạt” để ra trường và xếp hàng “xin việc” như thế hệ cũ, đã tự vay vốn mở xưởng và gọi đàn anh đến “cho việc”. Nhiều sản phẩm đã ra đời, từ bếp điện tử đến bếp ga, bếp từ, bếp củi không khói….rồi nồi niêu xoong chảo, dao lam dao phay, kéo cắt giấy tỉa củ, nhíp nhổ lông mày. Có bạn còn sản xuất quần bơi phản quang (để đi bơi đêm, cả hồ bơi/bãi biển sáng lấp lánh các hình tam giác) tặng dượng 1 cái mà ngượng quá hẻm dám mặc (nói thiệt chứ hôm bữa có mặc thử, rình rình nửa đêm tắt hết đèn mặc vô thử có đúng 1 lần). Có bạn còn sản xuất bóng điện gì ném không vỡ, ánh sáng cao gấp 3 lần bóng thông thường, nó ném bẻo dèn trước mặt dượng sợ muốn chết. Rồi có bạn sản xuất tăm xỉa răng, kem đánh răng từ bột thảo dược, quánh vô răng thơm quá trời…Bạn nào không sản xuất gì cũng vội ra vườn lật đất lên, trồng tỉa cây gì đó. Nhóm trồng trọt và chăn nuôi đã mở rộng quy mô sản xuất với lời thề quyết tâm, NÔNG, không TIỂU NÔNG. NHÂN, không TIỂU NHÂN. Cái gì mà tiểu tiểu là không chơi, trừ 1 cái bắt buộc.

Nhưng bây giờ, vấn đề là, sản xuất xong, ai tiêu thụ? Vì ông trời ổng ác ở chỗ, người có cái đầu kỹ thuật thì lại kém kinh doanh. Bạn Thành ở Bạc Liêu làm xong mấy chục cái nhíp nhổ lông mày hòng xuất khẩu cho các tiệm nail của người Việt, giờ không biết bán đi đâu, nên cứ ai ngang qua nhà là bị bạn Thành đè ra thử nghiệm sản phẩm. Thử nghiệm gì trụi lũi chân mày của người ta vậy Thành?

Để giải quyết bài toán trên, Tony bèn thành lập team bán hàng toàn quốc, mục đích chính là giúp các bạn có đầu ra, lợi nhuận thì dùng cho công tác từ thiện, chứ ngay bây giờ, còn nhỏ quá mà chia chác, trước sau gì cũng cãi vả giận hờn không nhìn mặt nhau, tư tưởng Tiểu Nông lại ùa về choáng ngợp tâm trí, gương mặt lại từ Hào Sảng đẹp đẽ trở lại Tiểu Nhân khôn quắt queo, nhìn muốn ói. Cứ tiểu nhân tiểu nông miết nhìn ớn quá tụi bây ơi.

Làm Làm Làm. Hạc hạc hạc. Lao vô đi các bạn ơi. Đừng ôm cái laptop và ipad ngồi đó NATO nhé. Dượng ghét mấy đứa NATO như ghét <cái hàng hóa dượng đang kinh doanh> vậy.

P/S: NATO là No Action, Talk Only. Tức mấy đứa không làm, chỉ nói. Mình coi nó có làm cái gì không, có thành tích hay thành tựu gì không, thì mới cho nói. Còn nếu nó chẳng có gì, có cái miệng nói không, thì mình nạt nộ, bảo đi chỗ khác.

Bệnh " toán lớp một"

Tới giờ, có nhiều nhóm đã đi được 1/3 đoạn đường, kiếm được 100 cái áo gửi lên miền núi, các nhóm này đều âm thầm làm, rất là giỏi. Nhưng cũng có nhóm vẫn chưa triển khai bán hàng lần nào, do thành viên chỉ trích trưởng nhóm, trưởng nhóm chỉ trích thành viên, cái gì cũng tranh cãi. Có bạn đọc bài tình nguyện viên kinh doanh nông sản cuối tuần gây quỹ “Áo Ấm Cho Em” thì hào hứng gia nhập, nhưng sáng gọi đi bán hàng thì mắng mỏ “tôi đang ngủ, tôi có nợ ai đâu mà gọi réo suốt thế”. Có bạn mới vô góp vô quỹ 50,000 đồng, rời khỏi nhóm tình nguyện thì đòi lại cho bằng được. Hôm qua họp team tình nguyện, Tony nói thôi các bạn góp vô vài ba chục ngàn làm quỹ chung, trà đá mua khỏi phải góp, có bạn giãy nảy ngay, lúc nào trà nước gì đó thì chia ra mà trả, “đã tình nguyện mà còn đóng tiền, con phản đối". Bạn nào bạn nấy đều đồng tình sau khi nghe câu ấy, gương mặt bạn nào cũng toát lên vẻ khôn nhìn bắt mệt. Một ca trà đá giá 5000 đồng mà có tới 50 bạn, hỏi mỗi bạn phải trả bao nhiêu? Sao toàn cử nhân thạc sĩ mà cứ đi giải toán lớp 1 miết vậy?

Có bạn kể với Tony là trong quá khứ đã từng cho ăn xin 20,000 đồng, nhưng sau đó thì “day dứt mãi khôn nguôi”. Nói là họ có bệnh tật gì đâu, lúc đó con xúc động nhưng sau đó thấy họ lành lặn nên con tức lắm, từ đó không cho ai nữa, thật giả gì cũng không. Có 20,000 đồng thôi mà, chưa tới 1 USD, mình có nghèo đi đâu, giả sử lúc đó người ăn xin đó làm cho mình xúc động quá, thì 20,000 đồng đó coi như vé xem kịch, quá rẻ để xem người ta diễn hay đến như vậy. Chưa kể là người ta khổ thật thì sao? Mất 2 tỷ thì có thể “day dứt mãi khôn nguôi”, chứ có 20,000 đồng thôi mà nhớ hoài chi cho mệt đầu vậy. Cái tính hảo sảng, các bạn phải tập mới có. Dám buông bỏ, nghĩ lớn…mới có được cái đức tính QUAN TRỌNG này.

Cũng có đứa gửi thư, nói con rất hào sảng phóng khoáng, con sẽ làm doanh nhân vĩ đại, con sẽ trở thành Bill Gates, Mark Zuckerberg với tài sản cứ mỗi giây là vô được mấy chục ngàn USD. Bữa nay ghé văn phòng đưa hộ Tony 1 tờ giấy, lúc về nói dượng đưa con lại 15,000 tiền xăng. Cái đâu 30 phút sau thấy lại gõ cửa, nói dượng đưa thêm con 2000 đồng tiền gửi xe nữa. Nó nói “con ra ngoài, suy nghĩ mãi mới quyết định là vào lấy thêm tiền gửi xe, vì việc tình nguyện bỏ công ra là dượng phải mang ơn con rồi, mấy đứa trẻ trên miền núi phải mang ơn con rồi, còn tiền thì vấn đề nhạy cảm, 1 đồng con cũng không chịu thiệt”. Mất những 30 phút để kiếm 2000 đồng, sao học tới sin cos lim log rồi mà lại suốt ngày đi giải toán lớp 1, hay tuổi thơ kéo dài quá ?

Trước khi về, nó xin ở lại nói chuyện với Tony 5 phút. Nó nói con thắc mắc chuyện này miết, sao mấy người như Bill Gates đó, họ kiếm tiền được như vậy nhưng sao ngu quá dượng? Sao lại đem tặng hết vô quỹ từ thiện? Nếu là con á, con sẽ, con sẽ…không ngu như vậy. Con sẽ mua cái này á, con sẽ mua cái kia á...

Tony nói: Thôi con đi về giùm, dượng bữa nay bị lây bệnh "toán lớp 1" của mấy đứa rồi nè. Dượng bán phân cứ 5 phút lãi được 50 ngàn đồng, nãy giờ con lấy của dượng 10 phút tương đương 100,000 đồng, tức 5 USD, cả ly cà phê Starbucks chứ ít gì.

Thôi. Xin người hãy đi đi. Hãy để tôi ngu...tôi không muốn lây nhiễm cái khôn của các người nữa...